Powódź – List Koalicji Ratujmy Rzeki

Skutki zmian klimatycznych są w Polsce coraz mocniej odczuwalne. Po wydłużających się co roku okresach suszy, ulewne deszcze skutkują licznymi powodziami. Działania rządu nie uwzględniają tych zmian w wystarczającym stopniu a podejmowane działania są niewystarczające. Dlatego Koalicja Ratujmy Rzeki wystosowała 22 lipca 2020 roku list do Pana Marka Gróbarczyka, ministra Gospodarki Morskiej oraz Pana Przemysława Deca, Prezesa Państwowego Gospodarstwa Wodnego Wody Polskie, w którym przedstawiła swoje postulaty i zaproponowała spotkanie, na którym strona społeczna mogłaby zaprezentować swoje propozycje skutecznej walki ze skutkami powodzi w Polsce.

List Koalicji Ratujmy Rzeki:

Szanowny Panie Ministrze,

Szanowny Panie Prezesie,

W związku ze szkodami spowodowanymi przez tegoroczne powodzie zwracamy się do Panów z apelem o zmianę podejścia do usuwania szkód powodziowych i wdrożenie zasady przeprowadzania analiz wariantowych przed każdą decyzją o odbudowie zniszczonej infrastruktury. Doświadczenia kolejnych powodzi pokazują wyraźnie, że w wyniku wylewów rzek i potoków zniszczeniu ulegają najczęściej te same obiekty w tych samych miejscach. Po odbudowie są one narażone na kolejne straty i zniszczenia w czasie kolejnych powodzi. Uważamy, że w takich przypadkach – wszędzie gdzie jest to możliwe – należy zrezygnować z dotychczasowej praktyki “odbudowy za wszelką cenę” i wdrożyć program wykupu i odszkodowań umożliwiający odsuwanie infrastruktury w miejsca o mniejszym ryzyku powodziowym (np. odsunięcie drogi, zamiast zasypywania wyrw i odbudowy drogi w tym samym przebiegu, wykup nieruchomości i wsparcie dla budowy domu w nowej lokalizacji zamiast praktykowanych dotąd dotacji na odbudowę domu w dotychczasowej lokalizacji).

Dlatego apelujemy o systemową zmianę podejścia do odbudowy infrastruktury w miejscach o najwyższym ryzyku wystąpienia powodzi, zaczynając od przygotowania interdyscyplinarnego, angażującego wszystkich interesariuszy, kompleksowego programu zmniejszania strat powodziowych. Program powinien obejmować m.in. analizę możliwości wykupu gruntów i infrastruktury na terenach o najwyższej częstotliwości powodzi i najwyższych stratach w wyniku powodzi, system odszkodowań za grunty zabrane przez wodę zamiast odtwarzania koryta i ustawicznego umacniania brzegów, wykupy gruntów przylegających do rzeki i narażonych na erozję podczas następnych wezbrań.

W zakresie odzyskiwania terenów zalewowych i poprawy bezpieczeństwa powodziowego w dolinach rzek w opinii Koalicji Ratujmy Rzeki program powinien obejmować:

1. Przeprowadzenie pełnej inwentaryzacji obszarów w dolinach rzek pod kątem możliwości wykorzystania powierzchni należących jeszcze do Skarbu Państwa, w tym pozostających w administracji Lasów Państwowych i Krajowego Ośrodka Wsparcia Rolnictwa (również gruntów wydzierżawionych obecnie innym podmiotom) do budowy polderów przeciwpowodziowych i rozszerzania rozstawu obwałowań – najpóźniej do końca 2021 roku;

2. Przygotowanie analiz ekonomicznych i społecznych dla rozszerzenia obwałowań i budowy polderów przeciwpowodziowych na terenach administrowanych przez LP i KOWR, a chronionych obecnie wałami przed wylewami rzek wraz z porównaniem kosztów zalania terenów użytkowanych rolniczo i lasów oraz niżej położonych terenów zurbanizowanych/miejskich – najpóźniej do końca 2022 roku;

3. Realizacja inwestycji zwiększających retencję powodziową i zmniejszających ryzyko zalania terenów zurbanizowanych poprzez likwidację obwałowań lub rozszerzenie ich rozstawu lub budowy polderów na terenach leśnych i otwartych pozostających własnością Skarbu Państwa, z wykorzystaniem środków krajowych i funduszy UE w okresie 2020 – 2027;

4. Wprowadzenie zmian prawnych i administracyjnych oraz uruchomienie państwowego funduszu wykupu gruntów prywatnych na terenach najbardziej zagrożonych powodzią, szczególnie gospodarstw i domów częstokrotnie zalewanych, których właściciele przy pomocy Państwa mogą odbudować swoje gospodarstwa lub zbudować nowe domy na terenach bezpiecznych;

6. Wykup terenów najczęściej dotkniętych powodziami z przeznaczeniem na zwiększenie retencji dolinowej i włączenie ich w system poprawy bezpieczeństwa powodziowego (np. poprzez odkupywanie przez PGW WP gruntów “zabranych właścicielom” przez rzekę, likwidację obwałowań, rozszerzenie ich rozstawu lub budowę polderów przeciwpowodziowych).W imieniu Koalicji Ratujmy Rzeki, skupiającej organizacje od lat realizujące działania na rzecz ochrony przyrody i wykorzystania naturalnej retencji w ograniczaniu skutków powodzi i suszy, deklarujemy chęć spotkania i współpracy przy przygotowaniu i wdrażaniu takiego Programu.

Prosimy o możliwość spotkani z Panem Ministrem i Panem Prezesem, aby szczegółowo omówić ten temat i przedstawić nasze propozycje.

Z poważaniem

/Organizacje sternicze w imieniu Koalicji Ratujmy Rzeki/

Fundacja Greenmind – Jacek Engel, Prezes Zarządu
Fundacja WWF Polska – Piotr Nieznański, Dyrektor ds. Polityki Środowiskowej
Sekcja Przyjaciół Raby Koła Raba Polskiego Związku Wędkarskiego – Paweł Augustynek Halny, Przewodniczący
Stowarzyszenie Ekologiczne EKO-UNIA – Radosław Gawlik, Prezes
Stowarzyszenie Ekologiczno-Kulturalne Klub Gaja – Jacek Bożek, Prezes
Towarzystwo na rzecz Ziemi – Karol Ciężak, Członek Zarządu
Związek Stowarzyszeń Polska Zielona Sieć – Izabela Zygmunt, Specjalistka ds. transformacji energetycznej

Foto. Adam Guz

Powiązane artykuły

Czy UE będzie finansować niszczenie Odry? Rzeki pieniędzy Rzeka w mieście. Gdzie jej szukać? Najłatwiej podczas powodzi! Stopień Włocławek źródłem zimowych powodzi w rejonie Płocka Ochrona wód i bioróżnorodności w Krajowym Planie Odbudowy