Zmiany klimatyczne i polityka
Według nowych badań CBOS-u z lutego 74 procent Polaków jest zdania, że zmiany środowiskowe spowodowane ociepleniem klimaty i emisją dwutlenku węgla stanowią bardzo ważny problem.
Wyniki te nie są zaskoczeniem. Badania dotyczące percepcji zmian klimatycznych prowadzone w Polsce od lat pokazują, że Polacy wierzą w zmiany klimatyczne i uważają je za poważny problem.
W roku 2013 badania współprowadzone przez Pracownię Badań Środowiskowych Uniwersytetu Warszawskiego pokazały, że ze stwierdzeniem takim zgadza się około 80% dorosłych Polaków.
Te same badania pokazały również, że odsetek osób, które nie wierzą w zmiany klimatyczne i to, że odpowiedzialny jest za nie człowiek, jest stosunkowo niski – wynosi około 10%.
Wydawałoby się więc, że nowy sondaż nie wnosi nic nowego i potwierdza tylko stabilność postaw Polaków.
W wynikach CBOS-u jest jednak coś jeszcze. Okazuje się, że percepcja zmian klimatycznych zależy również od poglądów politycznych.
Jako najmniej groźne postrzegają zmiany klimatyczne osoby o poglądach prawicowych, jako najbardziej groźne postrzegają je osoby deklarujące się jako lewicowe.
Lewy klimat, prawy klimat?
Badania prowadzone na całym świecie pokazują, że poglądy polityczne rzeczywiście są związane z percepcją zmian klimatycznych.
Pokazuje tak m.in. publikowana niedawno w piśmie „Nature Climate Change” meta-analiza badań związku między ideologią polityczną a postrzeganiem zmian klimatu zespołu Matthew Hornsey’a z australijskiego Uniwersytetu w Queensland.
Co więcej, to właśnie wyznawana ideologia okazała się być lepiej wyjaśniać percepcję zmian klimatycznych niż płeć, wykształcenie czy nawet bezpośrednie doświadczanie ekstremalnych zmian pogodowych.
Badania meta-analityczne są szczególnie ważne, bo pozwalają na podsumowanie stanu wiedzy w danej dziedzinie. Stanowią uśrednienie wyników dziesiątków, a nawet setek badań różnych bardzo zespołów naukowych. Wydawało by się więc, że zgromadzona w nich wiedza powinna być dość uniwersalna.
Zmiany nad Wisłą?
W Polsce związek pomiędzy postawami pro-środowiskowymi, percepcją zmian klimatycznych i ideologią polityczną dotychczas jednak nie funkcjonował.
Analizy ponad 10 sondaży na próbach reprezentatywnych Polaków z lat 1998-2013, które wykonaliśmy razem z dr Janiną Pietrzak z Wydziału Psychologii UW, pokazały, że podział na lewicę i prawicę nie był związany ani z szacowaniem zagrożeń ze strony zmian klimatycznych ani z generalnym poparciem dla postulatów proekologicznych.
Wydawało się raczej, że to raczej politycy próbują wpisać politykę ekologiczną, czy postawy wobec zmian klimatycznych w klasyczny podział polityczny. Dotychczas się to nie udawało.
Badania CBOS-u pokazują jednak, że być może nastąpiła tutaj jednak zmiana. Społeczeństwo polskie ulega coraz głębszym podziałom ideologicznym. Przestają istnieć poglądy, które mogłyby nie być przedmiotem sporu ideologicznego.
Jeżeli chodzi o percepcję zmian klimatycznych, to wydaje się, że jesteśmy dopiero na początku tej drogi.
Nawet wśród zwolenników prawicy zmiany klimatyczne traktuje jako bardzo poważny problem 68% respondentów. To ponad połowa!
W tym ideologicznym zapamiętaniu nie powinniśmy jednak stracić z oczu tego, co dla wszystkich jest najważniejsze – przyszłości, która będzie nasza wspólna.
Zdj. Marsz klimatyczny w Londynie, wrzesień 2014 – Bartłomiej Kozek
Powiązane artykuły
Jeśli nie zaznaczono inaczej, materiał nie może być powielany bez zgody redakcji.