RAZEM, ABY OCALIĆ SZAREGO WILKA: KAMPANIA 'EUROPEAN ACTION WOLVES’
Czy międzynarodowa koalicja organizacji pozarządowych zdoła przekonać decydentów do zmiany decyzji podjętej 3 grudnia 2024 roku?
10 lutego 2025 roku, koalicja organizacji pozarządowych zajmujących się ochroną środowiska, złożona ze stowarzyszeń na rzecz dzikiej przyrody, zaangażowanych obywateli i osób publicznych zjednoczyła się, aby rozpocząć kampanię European Action Wolves (#EAW). Ta pilna inicjatywa powstała w odpowiedzi na głosowanie z 3 grudnia 2024 roku przez Stały Komitet Konwencji Berneńskiej w sprawie obniżenia statusu ochrony wilka w całej Europie.
Kampania rozpoczęła się w krytycznym momencie. Jeśli do 6 marca 2025 roku nie zostaną podjęte żadne działania, szary wilk straci status gatunku „ściśle chronionego” i zostanie przeklasyfikowany jako jedynie „chroniony” – zmiana, która według ekspertów ds. ochrony przyrody może zniszczyć zarówno populacje wilków, jak i ekosystemy, które pomagają utrzymywać.
„Pomimo dowodów naukowych pokazujących, że europejskie populacje wilków są niestabilne, jesteśmy świadkami alarmującego pośpiechu w zwiększaniu limitów odstrzału,” wyjaśnia Sandra Bérénice Michel, Koordynatorka EAW. „Szwecja już dramatycznie rozszerzyła pozwolenia na odstrzał, nie czekając na finalizację zmiany statusu.”
To przedwczesne działanie skłoniło pięć stowarzyszeń ekologicznych do złożenia odwołania do Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej, kwestionującego harmonogram wdrażania i naukowe podstawy tej decyzji.
Raport naukowy potwierdza kluczową rolę wilków w ekosystemach.
Najnowszy raport opublikowany przez Komisję Europejską w styczniu 2025 roku, opracowany przez Norweski Instytut Badań Przyrodniczych we współpracy z Instytutem Ekologii Stosowanej, podkreśla znaczenie dużych drapieżników, w tym wilka szarego, dla zachowania równowagi ekologicznej w Europie.
Według raportu, wilki szare mają wyjątkowe wymagania przestrzenne – pojedyncze watahy potrzebują terytoriów o powierzchni od 100 do nawet kilku tysięcy kilometrów kwadratowych. Ich zdolność do pokonywania ogromnych odległości – młode osobniki potrafią przemieszczać się nawet na dystansie ponad 1000 km – sprawia, że granice państwowe nie stanowią dla nich żadnej bariery.
„Praktycznie żaden europejski kraj nie jest wystarczająco duży, aby samodzielnie utrzymać genetycznie żywotną populację wilków” – czytamy w raporcie. „Dlatego współpraca transgraniczna jest niezbędna do skutecznej ochrony tego gatunku.”
Raport wprowadza przełomowe podejście oparte na koncepcji tzw. efektywnej wielkości populacji (Ne). Według naukowców, aby zapewnić długoterminową zdolność adaptacyjną populacji wilków, konieczna jest efektywna wielkość populacji wynosząca co najmniej 500 osobników, co w praktyce oznacza populacje liczące od kilkuset do kilku tysięcy wilków w całej Europie.
Zagrożenie dla wilków i ekosystemów.
Kampania #EAW rozpocznie się od publikacji przekonującego filmu z udziałem prominentnych głosów z osiemnastu krajów, rozpowszechnianego na głównych platformach mediów społecznościowych. Obywatele zostaną skierowani na stronę EuropeanActionWolves.org, gdzie będą mogli podjąć konkretne działania.
Decyzja o obniżeniu statusu ujawniła niepokojący krajobraz polityczny. Podczas gdy 27 krajów UE wraz z Liechtensteinem, Andorą, Szwajcarią, Norwegią, Macedonią, Serbią, Armenią, Islandią i Ukrainą zatwierdziło zmianę, tylko pięć narodów sprzeciwiło się jej: Wielka Brytania, Monako, Czarnogóra, Albania i Bośnia i Hercegowina.
Ta pozycja polityczna przeczy nastrojom społecznym. Badanie z listopada 2023 roku przeprowadzone wśród 10 000 mieszkańców obszarów wiejskich w dziesięciu krajach europejskich wykazało, że 72% uważa utrzymanie ścisłej ochrony wilków i innych dużych drapieżników za niezbędne dla równowagi ekosystemu.
Środowisko naukowe również wyraziło stanowczy sprzeciw. W listopadzie 2024 roku 693 naukowców i ekspertów ds. dzikiej przyrody wezwało UE do ponownego rozważenia tego, co nazwali „niebezpieczną decyzją”, która ignoruje dowody ekologiczne.
Ostatnia szansa na działania.
„Wilki odgrywają kluczową rolę w utrzymaniu zdrowych ekosystemów,” zauważa Michel. „Ale poza ich ekologicznym znaczeniem, mają one nieodłączne prawo do istnienia – prawo uznane w Konwencji Berneńskiej, które prawodawcy postanowili zignorować.”
Kampania European Action Wolves stanowi być może ostatnią szansę na zapobieżenie znaczącemu cofnięciu się w europejskiej ochronie dzikiej przyrody. Mając tylko trzy tygodnie na mobilizację opinii publicznej i woli politycznej, organizatorzy wzywają do szerokiego uczestnictwa w całej Europie.
„To nie tylko kwestia wilków,” podkreśla Michel. „Chodzi o nasze zaangażowanie w ochronę opartą na dowodach i przyszłość europejskiej bioróżnorodności. Zdrowie naszych ekosystemów jest nierozerwalnie związane z naszym własnym dobrobytem.”
Kampanię można śledzić na wszystkich głównych platformach mediów społecznościowych pod hashtagiem #EAW. Organizatorzy kampanii i partnerzy są dostępni dla wywiadów medialnych i wystąpień.
Źródło: Europeanactionwolves , Komisja Europejska, raport „Developing methodology for setting Favourable Reference Values for large carnivores in Europe”, styczeń 2025
Powiązane artykuły
Jeśli nie zaznaczono inaczej, materiał nie może być powielany bez zgody redakcji.