Mały wielki krok ruchu kooperatystycznego.

W styczniu 2025 roku, po kilku latach przygotowań, udało się zarejestrować Stowarzyszenie Sieć Kooperatyw Spożywczych (SKS). Dalekosiężnym celem inicjatywy jest wzmocnienie idei kooperatyzmu spożywczego w Polsce w porozumieniu wszystkich zainteresowanych stron: kooperatyw spożywczych, rolniczek_ków i samorządów poprzez wzmacnianie współpracy między kooperatywami i integrowanie ich z dostawcami_czyniami, wypracowanie rozwiązań służących kooperatywom i ułatwiającym ich funkcjonowanie oraz reprezentowanie środowiska w Polsce i na świecie.

Ile kooperatyw działa w Polsce?

Trudno powiedzieć dokładnie, ile kooperatyw funkcjonuje obecnie w Polsce, większość z nich bowiem to nieformalne, oddolne ruchy. Szacuje się, że jest ich w całym kraju około 50, głównie w dużych miastach, istnieją jednak także mniejsze, zwykle kilkunasto-kilkudziesięcioosobowe grupy. Zaopatrują maksymalnie 5000 osób w Polsce. Są to dane szacunkowe i wymagające dalszych aktualizacji.

Wspólna definicja kooperatywy spożywczej

Zebrani w Warszawie w maju 2024 roku, członkowie polskich kooperatyw spożywczych wypracowali następującą definicję kooperatywy spożywczej:

Kooperatywa spożywcza jest autonomiczną społecznością solidarnie współpracujących ze sobą osób, która dąży do zaspokajania potrzeb związanych z dostępem do wysokiej jakości żywności i produktów wytwarzanych w sposób odpowiedzialny, zrównoważony i etyczny. Promuje suwerenność żywnościową, krótkie łańcuchy dostaw oraz rolnictwo wspierające różnorodność ekosystemów i żywności. Jej istnienie jest oparte na zaufaniu, samoorganizacji, współodpowiedzialności oraz wspólnej pracy, a także przekonaniu, że powszechny dostęp do lokalnej i dobrej żywności wysokiej jakości jest podstawowym prawem człowieka. Wszystkie należące do kooperatywy osoby mają równe prawa i obowiązki, w tym równy dostęp do sprawowanych funkcji, a także równe prawa w zakresie podejmowania decyzji. Członkostwo w niej jest dobrowolne i nieograniczone żadnymi dyskryminującymi warunkami. Każda osoba może założyć kooperatywę spożywczą i do niej należeć. Działalność kooperatywy spożywczej opiera się na trosce o wspólne dobro lokalnych społeczności oraz ich naturalne i kulturowe środowiska, a nie dążeniu do maksymalizacji zysku.

Cele strategiczne i priorytetowe działania SKS

Przyjęcie tej definicji stało się punktem wyjścia do opracowania celów strategicznych i priorytetowych działań Sieci Kooperatyw Spożywczych. Wśród nich wymienić można następujące:

• doradztwo administracyjne, finansowe dla kooperatyw,

• animowanie wymiany doświadczeń i integracji między kooperatywami,

• wsparcie w zakładaniu nowych kooperatyw,

• opracowywanie badań, analiz, rozwiązań – parasol działa m.in. jako think tank,

• nawiązywanie partnerstwa z samorządami, instytucjami, dołączanie do istniejących ciał doradczych,

• rzecznictwo na rzecz tworzenia/dopasowywania przepisów tak, aby uwzględniały specyfikę kooperatyw jako organizacji i dystrybutorów żywności,

• wsparcie kooperatyw w prowadzeniu działań edukacyjnych, czyli opracowywanie materiałów edukacyjnych i scenariuszy zajęć oraz szkolenie szkolących na temat kooperatyw.

Inspiracje historyczne

Mamy nadzieję, że tak samo jak przed stu laty, gdy powołano instytucję parasolową dla spółdzielni, słynne Społem (w 1904 r.), która stała się katalizatorem dynamicznego rozwoju spółdzielczości, SKS umożliwi rozwój ruchu kooperatystycznego w Polsce.

Pierwsze działania i plany na przyszłość

Za nami pierwsze walne zebranie SKS dla istniejących już kooperatyw (online), a także dwa cykle szkoleń trenerskich oraz pierwsze warsztaty w terenie, promujące kooperatywy i ich wartości. Przed nami jesienny zjazd w Ekologicznym Uniwersytecie Ludowym w Grzybowie, gdzie mamy nadzieję jeszcze lepiej się zintegrować i wypracować szczegółowy plan działań dla SKS na najbliższe lata.

Gdzie szukać informacji?

Po więcej informacji, zapraszamy:
siec-kooperatyw.pl
www.facebook.com/SiecKooperatywSpozywczychSKS
www.instagram.com/siec_kooperatyw_spozywczych

Powiązane artykuły

Kooperatywy spożywcze w UE. Lekcje dla Polski Mały krok w dobrą stronę Pomóż otworzyć nowy sklep Kooperatywy „Dobrze”! Kooperatywa z perspektywy aktywistycznej Stojąc nad przepaścią prezydent Trump “zrobi wielki krok na przód”?