20 maja: Światowy Dzień Pszczół
20 maja już po raz czwarty obchodzimy Światowy Dzień Pszczół. Dzień ten został ustanowiony przez Organizację Narodów Zjednoczonych (ONZ) z inicjatywy Słowenii. Warto o pszczołach pamiętać ponieważ ich populacja spada. Z około 460 gatunków pszczół żyjących w Polsce aż 222 są zagrożone wyginięciem.
Pewnie się zastanawiacie dlaczego akurat 20 maja był dniem proponowanym przez Słowenię żeby zostać tym dniem. Po pierwsze miesiąc maj na półkuli północnej jest miesiącem, w którym bujnie rozwija się przyroda i jednocześnie pszczoły są aktywne, a na półkuli południowej zaczyna się jesień, gdzie produkty pszczele (np. miód) są zbierane. Po drugie 20 maja urodził się słoweński pszczelarz, Anton Janša (1734-1773), pionier nowoczesnego pszczelarstwa i jeden największych autorytetów pszczelarstwa.
Pomimo, że najbardziej znanym owadem zapylającym owadem jest udomowiona pszczoła miodna (Apis mellifera), to za zapylanie roślin, zarówno gatunków roślin uprawnych jak i dzikich gatunków roślin kwitnących odpowiadają również dzikie gatunki pszczół (pszczoły samotnice, trzmiele) i inne owady zapylające (np. motyle, chrząszcze, ćmy, bzygowate).
Pszczoły są specjalną grupą owadów, ponieważ są całkowicie uzależnione od kwitnących roślin, które stanowią ich jedyne źródło pożywienia. Pszczoły występują prawie pod każdą szerokością geograficzną (lasy tropikalny, pustynie, obszary arktyczne, góry). W warunkach klimatu umiarkowanego (np. Europa) możemy je spotkać zarówno w lesie czy na terenach rolniczych, ale również na terenach miejskich. Na świecie żyje około 25 000 gatunków dzikich pszczół.
Na terenie UE żyje ok. 2 000 gatunków dzikich pszczół, a w faunie Polski jest ich ponad 460. Wśród nich większość stanowią pszczoły samotnice. Ich nazwa wzięła się stąd, że w przeciwieństwie do owadów socjalnych (zakładających gniazda składające się z całej rodziny, np. trzmiele, pszczoła miodna), każda samica zakłada wiele gniazd pojedynczych. Jedną z dzikich pszczół najczęściej spotykanych, szczególnie w krajobrazie rolniczym, ale również miejskim, jest murarka ogrodowa (Osmia rufa). Nazwa rodzaju murarka (Osmia sp.) wzięła się od zdolności zakładania gniazd poprzez murowanie pojedynczych gniazd przez zmieszanie ziemi (np. gliny, piasku) z ich własną śliną. W Polsce rodzaj murarka liczy 18 gatunków pszczół. Dorosłe murarki odżywiają się zarówno nektarem jak i pyłkiem kwiatowym. Ich larwy natomiast pyłkiem kwiatowym. Warto wiedzieć jak są pracowite i jednocześnie bezcenne dla zapylania roślin uprawnych i dzikich. Jedna samica murarki, aby wypełnić jedną komórkę pyłkiem (ok. 200 mg pyłku) w gnieździe musi wykonać ok. 30-40 lotów, co bezpośrednio przekłada się na zapylenie nawet kilku tysięcy kwiatów. Liczba gatunków roślin mogących stanowić pokarm murarek jest bardzo długa, bo obejmuje ok. 150 gatunków, m.in. maliny, porzeczki, truskawki, jeżyny, wszystkie gatunki drzew owocowych.
Owady zapylające mają kluczowe znaczenie dla zachowania różnorodności biologicznej.
Ich praca jest bezcenna, umożliwia rozmnażanie większości gatunków roślin uprawnych (odpowiadają za zapylanie 84% roślin uprawnych w Europie). Bez ich ciężkiej pracy plony rolnicze są zagrożone. Korzyści ekonomiczne wynikające z usług zapylania owadów w Europie szacuje się na ok. 22 miliardy euro rocznie. Niemniej w Europie i na całym świecie odnotowuje się spadki liczebności populacji dzikich pszczołowatych (pszczół samotnic, trzmieli), co może mieć poważne konsekwencje ekologiczne dla środowiska i ekonomiczne dla gospodarki.
W samej Polsce z około 460 gatunków pszczół aż 222 są zagrożone wyginięciem. Czynnikami wpływającymi negatywnie na stan populacji owadów zapylających są m.in. degradacja i utrata siedlisk, pasożyty i choroby, stosowanie środków ochrony roślin, ale również postępujące zmiany klimatu. Dlatego, aby wspomagać występowanie dzikich pszczół i jednocześnie utrzymywać usługi ekosystemowe należy prowadzić działania mające na celu tworzenie siedlisk i zapewnianie źródeł pokarmu dla pszczół i innych owadów zapylających w środowisku.
Dlatego tak ważnym jest edukacja społeczeństwa o żyjących dzikich gatunkach pszczół, szczególnie w ich otoczeniu (np. ogród, działka, miasto).
Jak można pomóc pszczołom?
Łąki kwietne od lat zachęcają do tworzenia kwietnych pszczelich pożytków, które stanowią zróżnicowaną bazę pokarmową dostarczającą pszczołom nie tylko nektar, ale także pyłek. W ofercie firmy można znaleźć specjalne mieszanki, które stworzone zostały z myślą o pszczołach, zarówno miodnych jak i dzikich.
A oto lista prostych czynności, które może zrobić każdy, żeby wesprzeć populację pszczół
w swoim najbliższym otoczeniu:
* zapewnij im źródło pokarmu: załóż łąkę kwietną – jednoroczną lub wieloletnią; na balkonie/tarasie/w ogrodzie posadź rośliny kwitnące przyjazne pszczołom, przede wszystkim gatunki rodzime i nieinwazyjne oraz takie, które będą kwitły od wczesnej wiosny do późnej jesieni; możesz dobrać tak mieszankę nasion, żeby wspierać zarówno pszczoły miodne jak i te dzikie,
* zapewnij im schronienie: zbuduj im z drewna domek,
* stosuj naturalne nawozy i środki ochrony roślin (stosowanie oprysków kiedy pszczoły są aktywne zabija je),
* zapewnij pszczołom poidełko (tak, pszczoły potrzebują wody!).
Historia i projekt związany z Światowym Dniem Pszczół: https://www.worldbeeday.org/en/
Źródło: Łąki kwietne
Powiązane artykuły
Jeśli nie zaznaczono inaczej, materiał nie może być powielany bez zgody redakcji.