Tworzyć i używać
Zrównoważona konsumpcja i produkcja w miastach ma przed sobą świetlaną przyszłość. Już dziś mają do tego stosowne narzędzia.
Już dziś ponad połowa ludności świata mieszka w miastach. Wskaźnik ten wzrośnie do 80% do roku 2050.
Warunki w jakich żyją mieszczanie nie zależą tylko od tego, jak urbanizacja jest zaplanowana i zarządzana. Istotny wpływ będzie mieć również umiejętność wykorzystania posiadanych przez miasta zasobów.
Wybory, jakich dokonują burmistrzowie, mogą mieć daleko idące konsekwencje. Miejska polityka zrównoważonej konsumpcji i produkcji zobowiązuje do wybiegania z planami w przyszłość.
Brazylijska dobra praktyka
Miejska polityka zrównoważonej produkcji i konsumpcji jest już realizowana w wielu miastach na świecie.
Proponuję przyjrzeć się Kurytybie w Brazylii. W samym mieście znajdziemy 1,6 mln osób, a w obszarze metropolitarnym – 2,7 mln.
Jej przejście w kierunku zrównoważonego rozwoju rozpoczęło się w 1960 roku pod kierownictwem architekta i urbanisty Jaime Lernera – późniejszego szefem Instytutu Badań Miejskich, w 1971 roku wybranego na burmistrza miasta.
Realizowana w mieście wizja ma całościowy charakter. Opiera się ona na pięciu filarach. Chodzi o recykling, program wymiany żywności za surowce wtórne, „ulice obywatelskie”, które stanowią przyjazną dla mieszkańców przestrzeń publiczną, oparte o biblioteki i usługi internetowe „latarnie wiedzy”, systemy dokarmiania i zapewnienia bezpieczeństwa, zarządzanie przestrzenią publiczną oraz przeznaczenie 15% nieuzbrojonych obszarów typu greenfield na potrzeby przemysłu.
Miejska polityka zrównoważonej konsumpcji i produkcji jest tu nastawiona na poprawę jakości życia mieszczan bez konieczności dalszej degradacji środowiska, zmniejszanie emisji wytwarzanych zanieczyszczeń, redukcję i efektywne zużycie surowców oraz energii, a także promowanie wzorców prosumenckich.
Miasto, do osiągnięcia założonych przez siebie celów, ma do dyspozycji narzędzia regulacyjne, gospodarcze, informacyjne i negocjacyjne. W tym miejscu warto nadmienić, że wszystkie one powinny być zintegrowane i wdrażane wspólnie – tak, aby w maksymalnym stopniu zwiększyć efektywność wdrażanej polityki.
Efekty? Kurytyba ma jeden z najwyższych poziomów dochodów per capita w Brazylii. Poziomy ubóstwa lokują ją poniżej średniej krajowej.
Ze względu na wysokie wykorzystanie sieci transportu publicznego (75% codzienne dojeżdżających do pracy) zaobserwujemy w nim o 25% mniej zatorów i o 30% mniejsze zużycie paliwa niż w innych brazylijskich miastach o podobnym rozmiarze.
Fundamenty zielonego miasta
W 4 obszarach kwestie związane ze zrównoważoną produkcją i konsumpcją są szczególnie ważne.
Pierwszym z nich jest wydajność surowcowa i czystsza produkcja. Ich głównym celem jest zminimalizowanie zanieczyszczeń poprzez rozsądne gospodarowanie zasobami naturalnymi w całym systemie produkcyjnym.
Zakłada się wprowadzanie nowych produktów, których wytworzenie pochłania mniej energii oraz innych niż do tej pory surowców, redukcję intensywności zużycia wody, energii oraz substancji chemicznych i wdrażanie nowych technologii, które pomagają w minimalizowaniu niskiej emisji.
Firmy powinny rozważyć wprowadzenie eko-innowacji, które zwiększają konkurencyjność firm na rynkach. Bezpieczna i odpowiedzialna produkcja wpłynie pozytywnie zarówno na biznes, społeczeństwo, jak i środowisko naturalne.
Drugim obszarem jest wspieranie społeczeństwa w prowadzeniu zrównoważonego stylu życia. Oznacza to promowanie ograniczania nadmiernej konsumpcji, ekologicznych rozwiązań i produktów czy modernizacji infrastruktury miejskiej, w szczególności tej transportowej.
Władze miasta mogą np. zabronić konsumowania szkodliwych dla społeczeństwa i środowiska produktów lub znacznie utrudnić ich produkcję i spożycie.
Trzecim priorytetem są strategiczne inwestycje w miastach, przyczyniające się do zmniejszenia zanieczyszczenia powietrza, zwiększenia wydajności gospodarowania wodą i energią w budynkach, poprawy bezpieczeństwa na drogach i zmniejszenia natężenia ruchu pojazdów.
Inwestycje mają dotyczyć głównie modernizacji infrastruktury transportowej, wspierania budownictwa energooszczędnego i promocji efektywnego wykorzystywania energii i zasobów wodnych oraz korzystania z ekologicznych form transportu.
Na koniec nie warto zapominać o efektywności energetycznej, umożliwiającej osiągnięcie długotrwałych korzyści poprzez ograniczenie zużycia energii i jej efektywne wykorzystanie. Wiąże się z wdrażaniem nowoczesnych technologii oraz najlepszych praktyk.
Inwestycje w rozwiązania technologiczne wykorzystujące odnawialne źródła energii mogą być atrakcyjne dla potencjalnych inwestorów. Zmniejszają koszty produkcji energii i zwiększają jej wydajność.
Firmy oraz miasta stają się dzięki nim lepiej przygotowane i bardziej odporne na ciągłe wahania ceny energii, która nie pochodzi z odnawialnych źródeł.
Dążenie do osiągnięcia wydajności energetycznej wpływa pozytywnie na bezpieczeństwo energetyczne miasta, wzrost konkurencyjności firm na rynku oraz poprawę stanu środowiska naturalnego poprzez redukcję zanieczyszczeń, a tym samym zdrowie społeczeństwa.
Porozmawiajmy o Polsce
Skoro miejska polityka zrównoważonej produkcji i konsumpcji przynosi pozytywne rezultaty, to dlaczego nie jest tak popularna w naszym kraju?
Mam graniczące z pewnością poczucie, że naszym burmistrzom brakuje wiedzy na ten temat. Warto zatem rozpocząć z mieszkańcami debatę publiczną, skupiającą się na kwestiach poprawy jakości życia, ochrony środowiska, zmniejszania zanieczyszczeń, redukcji i efektywnego wykorzystania surowców oraz energii, a także promowaniu postaw prosumenckich.
Zmiana podejścia nas wszystkich do kwestii miejskiej polityki zrównoważonej produkcji i konsumpcji sprawi, że mieszkańcy będą dumni ze swych małych ojczyzn. Przecież o to nam wszystkim chodzi.
Powiązane artykuły
Jeśli nie zaznaczono inaczej, materiał nie może być powielany bez zgody redakcji.