Polska, Niemcy i Czechy – co po węglu?
Niemcy, Polskę i Czechy w obszarze polityki energetycznej łączy jedno: zależność od węgla. Jednocześnie kraje te wybrały różne strategie wobec owego uzależnienia. Jak wygląda debata o polityce energetycznej w tych państwach? Jak niemiecka transformacja energetyczna wpływa na Polskę i Czechy?
Efekt prac trójstronnej grupy eksperckiej przedstawia raport Zazieleniając węglowe serce Europy. Wnioski z czesko-niemiecko-polskiego dialogu wokół energetyki Fundacji im. Heinricha Bölla. Autorki i autorzy raportu pod redakcją Raffaele Pirii zajmują się postrzeganiem Energiewende w trzech krajach, przedstawiają zróżnicowane mechanizmy wsparcia odnawialnych źródeł energii i formułują kompleksowe rekomendacje. Zwiększenie tempa zastępowania bloków węglowych zielonymi technologiami oraz rozwiązanie problemów ekologicznych i społecznych będących skutkiem silnego uzależnienia od węgla to wspólne wyzwanie wszystkich omawianych krajów.
Czy wiesz, że…
Czechy, Niemcy i Polskę w zdumiewającym stopniu łączy uzależnienie od węgla. Wszystkie omawiane kraje to europejskie zagłębia węglowe: stanowią łącznie 26% ludności UE, lecz produkują 79% węgla kamiennego, 68% węgla brunatnego oraz 55% energii elektrycznej pochodzącej z węgla.
Energetyczne scenariusze
Każdy z omawianych krajów przyjął oficjalną strategię wobec rosnących wyzwań związanych z energetyką węglową.
W Czechach moce węglowe mają w przeważającej części zostać zastąpione przez nowe elektrownie atomowe.
Niemcom nie uda się zrealizować długofalowych celów klimatycznych bez ostatecznego zrezygnowania z węgla, chyba że na szeroką skalę zastosowana zostanie technologia wychwytu i składowania dwutlenku węgla (CCS), co autorki i autorzy raportu uważają za mało prawdopodobne. Trzeba też zauważyć, że w ciągu ostatnich dwóch lat Niemcy zanotowały wzrost produkcji energii elektrycznej z węgla.
Również Polska przewiduje długofalowe oparcie swojego sektora energetycznego na węglu pomimo rosnącego uzależnienia od importu tego surowca, nasilających się kontrowersji wokół dotacji przeznaczanych na utrzymanie dotychczasowego poziomu produkcji, a także coraz głośniejszego sprzeciwu wobec otwierania kolejnych kopalń węgla brunatnego.
Na pierwszy rzut oka sytuacja energetyki jądrowej w każdym z omawianych krajów wygląda inaczej: Czechy są na etapie przetargu dla dwóch nowych reaktorów jądrowych, Niemcy pośpiesznie wygaszają swoje elektrownie, natomiast Polska, przynajmniej oficjalnie, przygotowuje się do uruchomienia programu jądrowego po nieudanych próbach budowy reaktora w latach 80. ubiegłego wieku.
W raporcie omówiono istotne przeszkody natury gospodarczej, prawnej i politycznej, które każą wątpić w to, że w przewidywalnej przeszłości Czechy i Polska zdołają wybudować elektrownie jądrowe. Po uwzględnieniu kosztów, potencjału rozbudowy mocy wytwórczych, a także zrównoważonego wpływu na środowisko, odnawialne źródła energii i efektywność energetyczna to nie tylko dogodna, możliwa do zrealizowania na szeroką skalę alternatywa wobec energetyki węglowej, to także najbardziej przekonująca i realistyczna strategia zdolna zapewnić w dłuższej perspektywie zrównoważone dostawy energii zarówno w omawianym regionie, jak i w dowolnym obszarze świata.
Polityka energetyczna UE – integracja, współpraca czy izolacja?
Raport Fundacji im. Heinricha Bölla osadza czesko-niemiecko-polską debatę i zagadnienia o charakterze ponadnarodowym w szerszym, europejskim kontekście. Opisuje skomplikowaną mozaikę instytucjonalnych kompetencji, na którą składają się kwestie pozostające w wyłącznej gestii poszczególnych państw członkowskich, problematyka będąca pod wspólnym zarządem na poziomie unijnym, a także zagadnienia regulowane dwustronnie lub na poziomie makroregionalnym. Omówiono także pozycję, jakie poszczególne kraje zajmują w debacie na temat kształtu polityki energetyczno-klimatycznej do r. 2030.
Do raportu załączono krótki przewodnik „Energiewende – fakty i mity”. Prostuje on nieporozumienia narosłe wokół niemieckiej transformacji energetycznej, powtarzane w debacie toczącej się w Czechach, Polsce i innych krajach wspomnianych podczas dialogu trójstronnego.
Rekomendacje
Zaproponowane w ramach trójstronnego dialogu rozwiązania adresowane są do instytucji rządowych, organizacji pozarządowych i podmiotów gospodarczych, a ich celem jest promocja zrównoważonych dostaw energii w regionie.
Pogłębienie współpracy w obszarze wspólnych interesów Czech, Niemiec i Polski:
Wzmocnienie instytucjonalne i dialog ze społeczeństwem obywatelskim:
Raport po angielsku (a niebawem także po polsku) do pobrania ze strony Fundacji im. Heinricha Bölla. W zakładce „Publikacje” można znaleźć szereg raportów i analiz o zrównoważonej polityce energetycznej, OZE i Energiewende. Centrala Fundacji wydała niedawno raport Renewables: The Only Path to a Secure, Affordable and Climate-friendly Energy System by 2030. Przeł. Rafał Jantarski.
Powiązane artykuły
Jeśli nie zaznaczono inaczej, materiał nie może być powielany bez zgody redakcji.