Circular Monday jako nowa tradycja: czy możemy odwrócić kulturę nadmiernej konsumpcji?

24/11/2025

Wraz ze wzrostem globalnej konsumpcji coraz więcej konsumentów i firm zaczyna kwestionować, czy niekończące się kupowanie wciąż przynosi szczęście, czy może jedynie zmęczenie. Dane są jednoznaczne: kupujemy więcej niż kiedykolwiek, ale czujemy się mniej usatysfakcjonowani, bardziej zadłużeni i coraz bardziej oderwani od tego, co naprawdę ma znaczenie.

Circular Monday, międzynarodowy ruch urodzony w Szwecji jako pozytywna alternatywa dla Black Friday, uważa, że nadszedł czas, aby przemyśleć, czym właściwie jest „więcej”. Czy możemy stworzyć nową tradycję, która celebruje naprawę, ponowne użycie i odpowiedzialność, zamiast rabatów i nadmiaru?

Zmiana sposobu myślenia: od kupowania do przynależności

Przez dekady kultura nadmiernej konsumpcji była napędzana szybkością, nowością i iluzją obfitości. Każdego roku globalne wydatki z okazji Black Friday biją kolejne rekordy, podobnie jak ilość odpadów generowanych w ich następstwie. Jednocześnie pęknięcia w modelu konsumpcyjnym stają się coraz trudniejsze do ignorowania. Badania pokazują, że ponad 60% konsumentów woli dziś kupować mniej, ale produkty wyższej jakości, a niemal połowa uważa, że ich indywidualne wybory mają bezpośredni wpływ na planetę. To, co kiedyś było niszową troską, szybko staje się szeroką zmianą wartości.

Circular Monday ucieleśnia tę transformację. Reprezentuje ruch ludzi, którzy chcą przynależeć, a nie tylko kupować; znaleźć sens w posiadaniu, które trwa, zamiast w konsumpcji, która szybko znika. Inicjatywa zaprasza nas do odbudowania relacji z rzeczami, które już mamy, przywracając wdzięczność, kreatywność i troskę do centrum współczesnego życia.

Nie potrzebujemy więcej rzeczy; potrzebujemy nowej relacji z rzeczami, które już posiadamy – mówi Piotr Nejman, Prezes Fundacji Circular Poland. – Każdy przedmiot, który kupujemy, już kosztował zasoby, energię i czas, dlatego korzystanie z tego, co mamy, dłużej, to jedna z najprostszych i najpotężniejszych form działania na rzecz klimatu. Nie chodzi o odrzucenie współczesnego życia, ale o przywrócenie mu znaczenia.

Tradycje mogą się zmieniać, nasze nawyki zakupowe też

Black Friday nie zaczęło się jako globalny rytuał, a stało się nim dzięki powtarzalności i masowemu uczestnictwu. Circular Monday wykorzystuje ten sam mechanizm, aby zbudować kontrę zakorzenioną w świadomości, a nie w konsumpcji. To, co zaczęło się jako mała szwedzka inicjatywa, urosło do międzynarodowego ruchu obejmującego dziesiątki krajów oraz tysiące organizacji i firm.

Co roku, w poniedziałek poprzedzający Black Friday, firmy, organizacje pozarządowe i obywatele łączą siły, aby pokazać, jak świadoma konsumpcja wygląda w praktyce. Kawiarnie naprawcze otwierają swoje drzwi, sklepy z second-handami przygotowują specjalne oferty, a lokalne społeczności organizują wymiany rzeczy i warsztaty. Celem nie jest zawstydzanie konsumentów, lecz oferowanie im lepszych wyborów – konkretnych, radosnych i opartych na wspólnocie alternatyw dla nadmiernych zakupów.

Siła pozytywnych alternatyw

To, co wyróżnia Circular Monday, to jego ton. Zamiast budować narrację o zrównoważonym rozwoju na poczuciu winy, inicjatywa stawia na kreatywność, więzi i sprawczość. Każde działanie, choćby najmniejsze, dokłada się do wspólnej opowieści o zmianie: naprawienie telefonu zamiast jego wymiany, pożyczenie zamiast kupienia, wybranie rzeczy vintage zamiast nowych. Te decyzje rozchodzą się falami: zmieniają popyt, inspirują innowacje i pokazują, że życie w zgodzie z zasadami zrównoważonego rozwoju może być zarówno dostępne, jak i aspiracyjne.

Wierzę, że kreatywność jest silniejszym motorem napędowym niż poczucie winy – mówi Johanna Heurlin, współzałożycielka ClimateHero. – A co, gdybyśmy projektowali biznesy pod kątem trwałości, zamiast jednorazowości? Circular Monday właśnie do tego nas zaprasza, pokazując firmy, które przekuwają cyrkularne myślenie w inteligentne, odważne i komercyjnie opłacalne działania.

Cyrkularne myślenie zyskuje również popularność wśród firm patrzących w przyszłość. Od programów odsprzedaży i usług naprawczych, przez systemy zwrotu produktów, po modele wynajmu. Firmy uczą się, że cyrkularność nie jest zagrożeniem dla wzrostu, lecz drogą do utrzymania znaczenia na rynku. W świecie, w którym konsumenci coraz częściej szukają sensu i przejrzystości, zrównoważony rozwój nie jest już pobocznym projektem, a staje się fundamentem propozycji wartości.

Od trendu do tradycji

Tradycje kształtują kulturę, ponieważ powtarzają się, jednoczą i przypominają nam, co jest dla nas ważne. Ambicją Circular Monday jest przekształcenie gospodarki o obiegu zamkniętym z inicjatywy środowiskowej w wspólny rytuał kulturowy. Coś, na co czeka się co roku, nie jako obowiązek, ale jako okazję, by zatrzymać się, zastanowić i na nowo się połączyć.

Świętując jeden dzień świadomej konsumpcji, ruch ma nadzieję inspirować do refleksji i zmiany przez cały rok. Gdy tysiące ludzi na całym świecie decydują się naprawić, ponownie wykorzystać lub przemyśleć swoje zakupy tego samego dnia, wysyłają potężny sygnał: przyszłość konsumpcji nie musi oznaczać „więcej”, może oznaczać „lepiej”.

Nowy rodzaj świętowania

Tak jak Dzień Ziemi przekształcił świadomość ekologiczną w globalną tradycję, Circular Monday dąży do tego, aby życie w obiegu zamkniętym stało się wspólnym świętowaniem postępu. Nie chodzi o wyrzeczenia, lecz o ponowne odkrycie wartości, sensu i więzi. Od mody po technologię, od żywności po meble, przesłanie pozostaje takie samo: kiedy konsumujemy świadomie, nie tracimy komfortu ani radości, zyskujemy perspektywę i cel.

Circular Monday wierzy, że właśnie tak zaczyna się prawdziwa zmiana kulturowa: nie jednym wielkim skokiem, lecz serią małych, wspólnych kroków powtarzanych rok po roku. Ruch przypomina, że nasze wybory mają moc przeobrażania zarówno rynków, jak i tradycji.

O Circular Monday

Circular Monday to globalny ruch promujący konsumpcję cyrkularną, założony w Szwecji w 2017 roku jako pozytywna alternatywa dla Black Friday. W 2025 roku inicjatywa rozszerza się do formatu Circular Week, rozpoczynając się globalną transmisją 17 listopada podczas szczytu ONZ COP30, poświęconą cyrkularności.

Ruch łączy tysiące firm, organizacji i społeczności na całym świecie, które promują naprawę, ponowne użycie i świadomą konsumpcję. Circular Monday, obchodzone 24 listopada, inspiruje ludzi na całym świecie do włączenia się w ruch cyrkularny i celebracji piękna rzeczy z historią.

Jako globalna baza danych firm i organizacji cyrkularnych oraz kampania w mediach społecznościowych podnosząca świadomość dotyczącą konsumpcji cyrkularnej, Circular Monday konsekwentnie zmienia świadome wybory w zbiorowy wpływ społeczny i ekologiczny.

Źródło: materiał prasowy Come Creations Group