Dekada Agendy 2030: Jak realizujemy globalne cele SDG?

W 2025 roku obchodzimy 10. rocznicę przyjęcia przez ONZ Agendy 2030 – globalnej strategii transformacji na rzecz zrównoważonego rozwoju. W jej centrum znajdują się 17 Celów Zrównoważonego Rozwoju (SDGs), dotyczących m.in. walki z ubóstwem, przeciwdziałania zmianom klimatycznym, ochrony bioróżnorodności oraz budowy społeczeństw opartych na równości.

Cele SDGs to kompleksowy zestaw 169 szczegółowych zadań do realizacji do 2030 roku. Skupiają się one na pięciu filarach, powszechnie znanych jako 5xP:

• People (ludzie) – poprawa jakości życia przez dostęp do edukacji i ochrony zdrowia, eliminacja ubóstwa;

• Planet (planeta) – ochrona środowiska i działania przeciwko zmianom klimatycznym;

• Prosperity (dobrobyt) – promowanie trwałego i inkluzywnego rozwoju gospodarczego;

• Peace (pokój) – budowa pokojowych społeczeństw opartych na sprawiedliwości i instytucjach;

• Partnership (partnerstwo) – międzynarodowa współpraca na rzecz realizacji celów.

SDGs są naturalną kontynuacją Celów Milenijnych (MDGs) z lat 2000–2015. Pomogły osiągnąć ważne sukcesy, lecz jednocześnie wskazały na potrzebę bardziej holistycznego i mierzalnego podejścia do rozwoju, łączącego aspekty społeczne, ekonomiczne i środowiskowe. Agenda 2030 wprowadziła kompleksowe wskaźniki pozwalające na realne mierzenie postępów i efektywne korygowanie strategii rozwojowych [źródło: zielonewiadomosci.pl].

Najnowszy raport Sustainable Development Report 2025 maluje jednak ponury obraz: jedynie około 17% celów jest realizowanych zgodnie z planem, a ponad 80% jest opóźnionych lub cofających się. Szczególnie wrażliwe obszary to ochrona klimatu, bioróżnorodność czy zmniejszanie nierówności społecznych. Główne przeszkody to ekonomiczne i społeczne nierówności między krajami oraz ograniczone możliwości finansowe państw Globalnego Południa.

Ważnym wyzwaniem jest redefinicja wzrostu gospodarczego. Model neoliberalny wzrostu zwiększa konsumpcję zasobów, powoduje degradację środowiska i pogłębia nierówności. Agenda 2030 stawia pytanie: czy możliwy jest trwały rozwój bez ciągłego zwiększania konsumpcji? To zaproszenie do poszukiwania nowych, zrównoważonych modeli, łączących technologiczną innowacyjność i odpowiedzialność społeczną.

Agenda 2030 nie jest planem spiskowym, lecz otwartym, publicznym programem podjętym przez 193 państwa. Prof. Jeffrey Sachs, ekspert ONZ, opisuje ją jako drogowskaz dla zrównoważonego rozwoju, a nie narzędzie kontroli.

Choć żadnemu państwu nie udało się jeszcze zrealizować wszystkich celów, sukcesy odnoszą m.in. Benin, Nepal, Kostaryka i Zjednoczone Emiraty Arabskie. Pokazują one, że możliwa jest skuteczna współpraca i zaangażowanie.

Hasło „5 lat zaczyna się dziś” przypomina, że czas na fundamentalną zmianę jest krótki. Kolejne lata będą decydujące dla ochrony środowiska, wdrożenia SDGs w biznesie, zapewnienia transparentności oraz współpracy sektorowej.

Eksperci ostrzegają: bez zdecydowanego przyspieszenia inspirowane przez ONZ cele pozostaną tylko na papierze. Pięć lat, które się zaczyna, to ostatnia szansa, by nadać działaniom potrzebną skalę i tempo.

Źródło: inf. prasowa UNEP/GRID-Warszawa

Powiązane artykuły

Cele nie tylko globalne Cele Zrównoważonego Rozwoju – szansa dla Europy Rząd nieskuteczny w realizacji własnej agendy klimatycznej Greenpeace pozywa PGE za zmiany klimatu. Koncern musi odejść od węgla do 2030 r. Polityka społeczna i zrównoważony rozwój