Żeglarska misja na mazurskich wodach: obywatelskie badania w praktyce

Błękitne tafle mazurskich jezior, skąpane w letnim słońcu, od lat zachwycają żeglarzy i miłośników przyrody. Jednak za pozornym spokojem tego „królestwa wodnych żagli” kryje się wyzwanie, które wymaga naszej uwagi i zaangażowania. Od maja do września 2025 r. ponad sto pomiarów przejrzystości wód mazurskich akwenów wykonała nie armia naukowców, lecz aktywni żeglarze – uczestnicy Żeglarskiej Akcji Badania Akwenów, znanej jako ŻABA. Ta niezwykła inicjatywa stanowi most między pasją do żeglowania a troską o środowisko – wspierana merytorycznie przez Instytut Ochrony Środowiska – PIB.

Jak żeglarze mierzą stan naszych jezior?

ŻABA to przykład społecznej nauki w najpiękniejszym wydaniu. Każdy ochotnik otrzymuje krążek Secchiego – proste, ale skuteczne narzędzie do mierzenia przejrzystości wody, a także instrukcję i minipodręcznik o zrównoważonym żeglarstwie. Korzystając z tych zestawów podczas rejsów, żeglarze dokonują pomiarów, które później przesyłają do Fundacji. Zebrane dane trafiają na interaktywną mapę online – otwartą i dostępna dla wszystkich zainteresowanych. Przez takie działania lokalna społeczność i turyści stają się nie tylko obserwatorami, ale również aktywnymi obrońcami jezior.

Dlaczego to takie ważne?

Oficjalny monitoring wód pod Ramową Dyrektywą Wodną obejmuje zaledwie kilka obszarów rocznie, dlatego ŻABA, dzięki prostocie i częstotliwości pomiarów, wypełnia ważną lukę w wiedzy. Pozwala on śledzić zmiany przejrzystości na wielu jeziorach i to w różnych okresach sezonu. Pierwsze analizy danych z zeszłego roku pokazują duże zróżnicowanie między jeziorami i wahaniami w sezonie, co pomaga lepiej rozumieć zmieniającą się dynamikę ekosystemów wodnych.

Edukacja i ochrona środowiska w praktyce

Jak podkreśla dr hab. Agnieszka Kolada z IOŚ-PIB, największą wartością projektu jest edukacja – dzięki ŻABA każdy może bez specjalistycznego wykształcenia poznać tajniki hydrologii i zobaczyć na własne oczy, jak codzienne działania wpływają na czystość jezior. Ta społeczna świadomość jest kluczem do ochrony tych unikalnych ekosystemów.

Przyszłość Mazur w naszych rękach

Żeglarska Akcja Badania Akwenów to nie tylko nauka i weryfikacja stanu środowiska, ale również inspiracja dla kolejnych pokoleń – do odkrywania przyrody z szacunkiem i troską. Jesienią 2025 roku, po zamknięciu sezonu, Fundacja „Żeglarstwo Jest Eko” wraz z IOŚ-PIB zaprezentują kompleksowe wyniki badań na konferencji, która być może wyznaczy kierunek dalszych działań ochronnych.

Mazurskie jeziora są sercem polskiej przyrody i rekreacji wodnej – dzięki takim inicjatywom jak ŻABA możemy skuteczniej dbać o ich przyszłość, zamieniając żeglarzy w strażników czystości i ekologicznej równowagi. To opowieść o pasji, nauce i odpowiedzialności, która łączy ludzi i naturę na wodnych szlakach Wielkich Jezior Mazurskich.

Źródło: inf.pras IOŚ-PIB

Powiązane artykuły

Obywatelskie społeczności energetyczne siłą zielonej transformacji – okrągły stół w Gdańsku Zapraszamy na Warsztaty: Obywatelskie Społeczności Energetyczne na Dolnym Śląsku Obywatelskie święto lasu przed nami – trzecia edycja Wspólnego Lasu już w ten weekend Zielona architektura w praktyce Zielone miasto w praktyce