Symulator Polskiego Systemu Energetycznego: Narzędzie, które może zmienić przyszłość Polski
Transformacja energetyczna to jedno z najważniejszych wyzwań XXI wieku. W obliczu rosnących zagrożeń klimatycznych, konieczności ograniczenia emisji gazów cieplarnianych oraz zapewnienia bezpieczeństwa energetycznego, Polska – podobnie jak inne kraje Unii Europejskiej – musi dokonać głębokiej zmiany w sposobie produkcji, dystrybucji i konsumpcji energii. Dotychczasowe analizy były skomplikowane, kosztowne i często niedostępne dla szerokiego grona odbiorców. Jednak 12 kwietnia 2025 roku Narodowe Centrum Badań i Rozwoju (NCBR) zaprezentowało przełomowe narzędzie: Symulator Polskiego Systemu Energetycznego.
To aplikacja dostępna online oraz w formacie Microsoft Excel, która umożliwia każdemu użytkownikowi – od obywatela po decydenta – przeprowadzenie własnej analizy energetycznej. Dzięki niej można sprawdzić, jak wyglądałby system energetyczny Polski w różnych konfiguracjach, w tym w scenariuszu 100% OZE (odnawialnych źródeł energii). To nie tylko narzędzie edukacyjne, ale także analityczne, które może odegrać kluczową rolę w kształtowaniu polityki energetycznej kraju.
Jak działa symulator?
Symulator bazuje na rzeczywistych danych z lat 2021–2023 dotyczących produkcji i zużycia energii w Polsce. Użytkownik może wprowadzać własne parametry dotyczące mocy zainstalowanej w różnych źródłach energii: fotowoltaice, elektrowniach wiatrowych (na lądzie i morzu), gazowych, węglowych, jądrowych. Dodatkowo można uwzględnić magazyny energii elektrycznej i cieplnej, elektrolizery do produkcji wodoru, a także zapotrzebowanie na energię w transporcie, ciepłownictwie i gospodarce.
Wyniki symulacji prezentowane są w formie graficznej – wykresów produkcji i zużycia energii elektrycznej oraz cieplnej. Możliwa jest analiza dzień po dniu z dokładnością godzinową, a dane można eksportować do Excela w celu dalszej obróbki. Na stronie dostępnych jest osiem gotowych scenariuszy w tym scenariusz 0 obecny system energetyczny, które można uruchomić i przeanalizować, ale użytkownik ma pełną swobodę w modyfikowaniu parametrów.
Dla każdej modyfikacji danych systemu wyliczana jest cena za 1 MWh jako LCOE – czyli „Levelized Cost of Energy”, co po polsku oznacza „średni jednostkowy koszt energii”. Jest to wskaźnik, który uwzględnia wszystkie koszty inwestycyjne, eksploatacyjne i finansowe danego źródła energii, podzielone przez całkowitą ilość energii wyprodukowanej w jego cyklu życia. Dzięki temu można porównać opłacalność różnych technologii w sposób obiektywny i przejrzysty.
Scenariusz bezemisyjna gospodarka 100% OZE – czy to możliwe?
Jednym z najbardziej interesujących scenariuszy jest ten zakładający całkowite odejście od paliw kopalnych i przejście na system oparty w 100% na odnawialnych źródłach energii. Symulator pokazuje, że taki model jest możliwy do osiągnięcia w stosunkowo krótkim czasie i – co ważne – jest tańszy niż budowa elektrowni jądrowych. W scenariuszu tym kluczową rolę odgrywają:
- Farmy fotowoltaiczne – dostarczające energię w ciągu dnia
- Elektrownie wiatrowe – pracujące zarówno na lądzie, jak i na morzu
- Magazyny energii – pozwalające na przechowywanie nadwyżek i ich wykorzystanie w okresach niedoboru
- Elektrolizery – produkujące wodór, który może być używany w transporcie i przemyśle
Co istotne, istniejące i planowane elektrownie gazowe mogą w przyszłości być zasilane biometanem lub biogazem, co pozwala na ich bezemisyjne wykorzystanie jako źródeł dyspozycyjnych.
Przyszłość polskiej energetyki
Symulator nie tylko pokazuje, że odejście od węgla jest możliwe, ale również wskazuje, jakie technologie mają największy potencjał w polskich warunkach. Wiatr i fotowoltaika to źródła, które dostarczają energię w postaci elektryczności – najbardziej efektywnego nośnika, generującego najmniej zanieczyszczeń. System energetyczny przyszłości będzie oparty właśnie na energii elektrycznej i zintegrowany sektorowo – w przeciwieństwie do obecnej sytuacji, w której transport, ogrzewanie i sieć elektroenergetyczna funkcjonują w dużym stopniu niezależnie od siebie.
Edukacja i dostępność
Symulator został zaprojektowany jako narzędzie edukacyjne o wysokim potencjale. Każdy użytkownik – niezależnie od poziomu wiedzy – może poprzez własne eksperymenty z ustawieniami zrozumieć, jakie mogą być główne elementy przyszłej sieci energetycznej i jakie zależności między nimi występują. Narzędzie jest dostępne bezpłatnie i powszechnie, co czyni je wyjątkowym w skali europejskiej.
Dla kogo jest symulator?
Z symulatora powinny korzystać przede wszystkim osoby odpowiedzialne za kształtowanie polityki energetycznej: politycy, urzędnicy, pracownicy instytucji publicznych. Ale to także narzędzie dla przedsiębiorców, prosumentów, środowiska naukowego i samorządów. Dzięki niemu można skonfrontować własne opinie na temat energetyki z wiedzą naukową popartą rzeczywistymi danymi.
Powiązane artykuły
Jeśli nie zaznaczono inaczej, materiał nie może być powielany bez zgody redakcji.