Rządy Bolsonaro – morderstwa Indian, aktywistów i zamiana puszczy w sawannę?

9. marca kończy się Karnawał w Rio, wydarzenie, które dla wielu stanowi o wizerunku Brazylii. Jednak to kolorowe, roztańczone oblicze traci dziś swój blask a przybiera mroczny odcień.

Od stycznia 2019 roku urząd prezydenta Brazylii, kraju, w którym mieści się ok. 60% Puszczy Amazońskiej, sprawuje Jair Bolsonaro, który w kampanii wyborczej zapowiadał dalszą wycinkę, wsparcie dla rolnictwa i górnictwa kosztem ochrony przyrody, czy przeprowadzenie drogi przez środek Amazonii. Już po objęciu urzędu Bolsonaro podjął szereg inicjatyw mających odebrać prawa rdzennej ludności Amazonii i społecznościom afro-brazylijskim (mieszkańcom tzw. quilombos) i ograniczyć przepisy chroniące środowisko.

Wszyscy w pewnym stopniu jesteśmy odpowiedzialni za sytuację w Brazylii – puszcza wycinana jest m.in. pod plantacje soi na paszę, palmy olejowej, pastwiska dla bydła. Wołowina, drewno i olej palmowy z Brazylii trafia również do Europy. Możemy zredukować swój wkład w dewastację Puszczy unikając konsumpcji tych produktów.

Organizatorzy złożyli w ambasadzie Brazylii list protestacyjny, w którym domagają się respektowania praw człowieka oraz wstrzymania eksploatacji pozostałości najcenniejszych lasów deszczowych.

Prezydent Duda szczyci się dobrymi relacjami z prezydentem Bolsonaro i zaprosił go do naszego kraju. Organizatorzy akcji sprzeciwiają się wizycie Bolsonaro, zapowiadają protesty i uważają, że powinien być traktowany jako persona non grata w Polsce do czasu zmiany jego podejścia do lasów deszczowych. (Fot. Delegacja z listem, w tle Ambasada Brazylii)

Organizacje wezwały również instytucje UE min. do sankcji politycznych i gospodarczych wobec Brazylii, ograniczenia bądź wstrzymania importu produktów z tego kraju. UE wydaje się traktować temat poważnie, gdyż ostatnio prowadziła konsultacje społeczne dotyczące polityki Unii wobec eksploatacji lasów na świecie[1].

Na czele pochodu, który przejdzie z Ronda Waszyngtona pod ambasadę Brazylii, staną środowiska brazylijskie związane ze Grupo de Capoeira Angola Zimba Warszawa (od 2012 r jako osoba prawna: Stowarzyszenie Zimba), jedna z grup (nucleo) tworzących światową grupę capoeira angola Zimba do Rio z Salvadoru, Brazylia Bahia. Grupa warszawska powstała w 2008 r. zajmuje się tradycyjną odmianą capoeira – capoeira angola, w której obok umiejętności fizycznych niezwykle ważne są aspekty społeczne i kulturowe wywodzące się z afro-brazylijskiej tradycji. Na tę synkretyczną całość powstałą dzięki połączeniu zjawisk z wielu kultur: afrykańskich, portugalskich i rdzennych indiańskich składa się taniec, walka, teatr, muzyka i śpiew na żywo. Oprawę Karnawału zapewni też Lucky People Center – teatr ognia. Już pod mostem przy ambasadzie Brazylii na ul. Bajońskiej odbędzie się elektro–fiesta poprowadzona przez grupę MESTIÇO, organizatorów demonstracji w październiku przed drugą turą brazylijskich wyborów prezydenckich.

Z ostatnich raportów i publikacji naukowych na temat Puszczy Amazońskiej wyłania się bardzo ponury obraz obecnej sytuacji i przyszłości tego regionu oraz konsekwencji dla globu. Brazylia zajmuje niechlubne, pierwsze miejsce w wylesianiu lasów tropikalnych – w latach 1982-2016 ubyło 385,000 km2 Puszczy. Naukowcy ostrzegają, że przy wylesieniu około 20-25% Amazonii może nastąpić punkt zwrotny dla cyklu hydrologicznego wywołany wylesianiem. W centralnej, południowej i wschodniej Amazonii znacznie zmniejszą się opady, wydłuży pora sucha, miejsce Puszczy zastąpi sawanna. Do atmosfery zostaną uwolnione ogromne ilości gazów cieplarnianych – mówi Adam Bohdan z Fundacji Dzika Polska.

Dr Miłosława Stępień (Partia Zieloni) komentuje: – W tym trudnym momencie historii świata, kiedy stoimy przed wielkim wyzwaniem ochrony klimatu, musimy ratować „płuca ziemi”. Musimy walczyć o każdą puszczę, szczególnie taką, jak lasy deszczowe w Brazylii, a w Europie znaleźć sposoby na udzielenie wsparcia finansowego i politycznego dla wszelkich projektów, które umożliwią ludzkości zachowanie naturalnych lasów świata, jak ONZowski program REDD.

Jeszcze przed dojściem Bolsonaro do władzy rdzenni mieszkańcy – najwięksi obrońcy przyrody – byli obiektem przemocy, a już pierwszego dnia po objęciu urzędu prezydent uchwalił dekrety pozwalające naruszać terytorium rezerwatów rdzennej ludności i zwiększył kontrolę państwa nad organizacjami pozarządowymi. Jak mówił jeszcze przed wyborami: „Nie ma tubylczego terytorium, na którym nie ma minerałów. Złoto, cyna i magnez znajdują się na tych ziemiach, zwłaszcza w Amazonii, najbogatszym obszarze świata. Nie zamierzam wchodzić w te bzdury obrony ziemi dla Indian.”

Jak mówi antropolożka praw człowieka ludności tubylczych Amazonii dr Magdalena Krysińska-Kałużna: – Terytorium, na którym żyje, nie kontaktując się ze społeczeństwem, 255 grup indiańskich, chroniło prawo brazylijskie i agencja rządowa FUNAI. Teraz, gdy agencja przekazana została pod kontrolę Ministerstwa ds. Kobiet, Rodziny i Praw Człowieka, jej możliwości działania zostaną znacznie zredukowane. Na czele ministerstwa stanęła Damares Alves, protestancka pastorka, od lat zaangażowana w ewangelizowanie brazylijskich Indian. Zmiany dotyczą również Ministerstwa Środowiska, które co prawda ocaleje, ale jego rola i kompetencje także zostaną mocno ograniczone. Nowy minister, Ricardo Salles, rekomendowany na swoje stanowisko przez lobby rolne i przemysłowe, uważa m.in., że globalne ocieplenie jest sprawą drugorzędną.

KARNAWAŁ DLA AMAZONII

Protest i fiesta

9 marca, sobota

godz. 17:00

START: Stadion Narodowy

KONIEC: ul. Bajońska, Ambasada Brazylii

Trasa:

Warszawa, Rondo Waszyngtona (od strony Stadionu Narodowego) – Francuska – Paryska – Ambasada Brazylii, ul. Bajońska 15 (za Mostem Łazienkowskim)

PUSZCZE ŚWIATA ŁĄCZCIE SIĘ!

ORGANIZATORZY I PARTNERZY:

AfryKamera

Stowarzyszenie Ekologiczne EKO-UNIA

Fundacja Dzika Polska

Fundacja Strefa Zieleni

Lucky People Center – https://www.facebook.com/LuckyPeopleCenterLPC

MESTIÇO – https://www.facebook.com/Mesticopl https://soundcloud.com/mesticopl

Obóz dla Puszczy

Partia Zieloni

Siostry Rzeki

Stołeczne Towarzystwo Ochrony Ptaków

Stowarzyszenie Ekologiczno – Kulturalne „Wspólna Ziemia”

Stowarzyszenie Nigdy Więcej

Stowarzyszenie Ostra Zieleń

Stowarzyszenie Zimba

Strajk dla Ziemi

Zielone Wiadomości

Fundacja Zielone Światło

---

[1]          https://ec.europa.eu/info/law/better-regulation/initiatives/ares-2018-6516782/public-consultation_pl?fbclid=IwAR0yOAvYekbLIAAcPFtgOcbPqJ_Tl7l4mFqEpdmenUBFQqBnHoBkwJjryO4

---

List otwarty do Ambasadora Brazylii w Polsce

J.E. Alfredo Leoni

Ambasador Federacyjnej Republiki Brazylii w Polsce

Ekscelencjo,

W imieniu polskich organizacji i ruchów ekologicznych i klimatycznych wzywamy za Pana pośrednictwem prezydenta Brazylii Jaira Bolsonaro do odstąpienia od polityki przyzwalającej na wycinki i wyniszczanie puszczy Amazońskiej, jaką prezydent zapowiedział w kampanii wyborczej.

Amazonia jest największym lasem tropikalnym na świecie, o wielkim znaczeniu dla klimatu Ziemi. Naukowcy ostrzegają, że może nastąpić punkt zwrotny dla degradacji cyklu hydrologicznego wywołany wylesianiem. Pokazują, że przy wylesieniu około 20-25% Amazonii, w centralnej, południowej i wschodniej Amazonii znacznie zmniejszyłyby się opady i pora sucha byłaby dłuższa, co skutkowało by wysychaniem puszczy, której miejsce zacznie zajmować sawanna[1]. Brazylia zajmuje niechlubne, pierwsze miejsce w wylesianiu lasów tropikalnych – w latach 1982-2016 ubyło 385,000 km2 czyli 8% powierzchni[2].

Naukowcy twierdzą też, że przekształcanie lasów tropikalnych z naturalnych na zmodyfikowane przez człowieka ma poważne negatywne konsekwencje dla magazynowania dwutlenku węgla i ochrony różnorodności biologicznej na skalę planetarną. Ofiarami nieodpowiedzialnej polityki w Brazylii są więc nie tylko Brazylijczycy, ale mieszkańcy globu. Oprócz bezpośrednich strat, niezrównoważone wycinki i niekontrolowane rozczłonkowanie powierzchni lasów tropikalnych zwiększają prawdopodobieństwo pożarów, stanowiących dodatkowe zagrożenie dla klimatu.

Niepokoi nas również atmosfera przyzwolenia dla zjawisk przemocy, a nawet zabójstw wobec aktywistów rdzennych mieszkańców broniących swoich praw do ziemi i chroniących puszczę Amazońską przed zagrabianiem i wycinką przez hodowców bydła, producentów soi, producentów węgla drzewnego na potrzeby hut stali i przemysłu drzewnego. Tylko w 2017 roku w Brazylii zabito 57 aktywistów sprzeciwiających się wyrębom lasów, w bieżącym roku notowane są kolejne zabójstwa[3].

W trosce o renomę międzynarodową i ochronę dziedzictwa kulturowego i środowiskowego Brazylii, apelujemy do rządu brazylijskiego o:

• Zapewnienie skutecznej i pełnej ochrony lasów pierwotnych czego wskaźnikiem powinno być zachowanie niepomniejszonej powierzchni i niepogorszonego stanu nieprzekształconych obecnie lasów deszczowych.
• Odebranie ministerstwu rolnictwa prawa do wyznaczania granic terytoriów tubylczych.
• Wstrzymanie wszelkich inicjatyw górniczych na terenach lasów pierwotnych.
• Przywrócenie kompetencji Rządowej Agencji ds. Indian (FUNAI), uniezależnienie Agencji od ministerstwa rolnictwa, oddanie jej ponownie pod kierownictwo ministerstwa sprawiedliwości i zapewnienie jej rzeczywistej niezależności politycznej;
• Zapewnienie równej ochrony praw człowieka dla quilombos, dla ludności tubylczej i dla rodzin żyjących z wykorzystywania darów puszczy bez jej niszczenia.
• Aktywne i skuteczne zwalczanie nielegalnej i pozorowanej na legalną wycinki drzew przez handlarzy drzewem, w celu hodowli przemysłowej bydła, wielkoskalowych upraw soi czy produkcji węgla drzewnego na potrzeby hutnictwa.
• Zapewnienie pełnej przejrzystości i dostępu do informacji dla konsumentów, aby mogli bojkotować produkty, których produkcja jest powiązana z wycinką Puszczy Amazońskiej.
• Rezygnacji z budowy drogi przez środek Puszczy Amazonii.
• Zagwarantowanie wszystkim mieszkańcom Brazylii należytą ochronę praw człowieka, zapobiegając w szczególności zastraszaniu i licznym zabójstwom lokalnych aktywistów broniących Puszczy Amazońskiej przed wycinką i surowo karząc sprawców i zlecających te zabójstwa.
• Promowanie zmiany w kulturze brazylijskiej – rezygnację z priorytetowego traktowania wielkoskalowego przemysłowego agrobiznesu nad ochroną przyrody i wszystkimi innymi celami gospodarczymi i społecznymi.

Wierzymy, że realizacja powyższych postulatów ułatwi wprowadzenie przełomowych międzynarodowych narzędzi kompensacyjnych typu REDD+, co będzie także z korzyścią dla Brazylii oraz przyczyni się do poprawy wizerunku Brazylii na arenie międzynarodowej.

Zwracamy się do Pana Ambasadora o przekazanie naszego apelu prezydentowi Brazylii.

Z poważaniem

Organizacje i partnerzy „Karnawału dla Amazonii” w Warszawie w dniu 9 marca 2019 roku:

AfryKamera, Stowarzyszenie Ekologiczne EKO-UNIA, Fundacja Dzika Polska, Fundacja Strefa Zieleni, Fundacja Zielone Światło, Lucky People Center, MESTIÇO, Obóz dla Puszczy, Partia Zieloni, Siostry Rzeki, Stołeczne Towarzystwo Ochrony Ptaków, Stowarzyszenie Ekologiczno – Kulturalne „Wspólna Ziemia”, Stowarzyszenie Nigdy Więcej, Stowarzyszenie Ostra Zieleń, Stowarzyszenie Zimba, Strajk dla Ziemi, Zielone Wiadomości

---

[1] https://www.researchgate.net/publication/323341184_Amazon_Tipping_Point

[2] https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/30089903

[3] https://www.salvaleforeste.it/en/blog/72-news-en/eco-justice/4458-attivista-ambientale-torturata-e-uccisa-si-batteva-contro-le-piantagioni-di-eucalipto-2.html?fbclid=IwAR3LTvsQNekdwVVG4c8ceLxOdpjmKDJgTkGxWPQBef19bTXPK61fSqk9E8s

KONTAKT Karnawał dla Amazonii:

Przemysław Stępień, Warszawa, AfryKamera, tel. 515 085 282,

Adam Bohdan,  Białystok, Fundacja Dzika Polska, tel. 532 284 313,

Maja Ratyńska, Warszawa, Stowarzyszenie ZIMBA, tel. 501 939 333,

Miłka Stępień, Konin, Partia Zieloni tel. 607 491 322

—————————————————————

POSTULATY KARNAWAŁU DLA AMAZONII WOBEC UNII EUROPEJSKIEJ:

9 marca 2019 roku, z okazji końca Karnawału w Rio ruszamy z pierwszym Karnawałem dla Amazonii. Jako inicjatywa mamy nadzieję pomóc podnieść świadomość o znaczeniu Amazonii dla biosfery, dla klimatu i dla globalnego dziedzictwa naturalnego.

Liczymy, że to będzie pierwszy taki Karnawał i choć my, Polacy, jesteśmy tak oddaleni od Ameryki Łacińskiej, świadomi jesteśmy, że natura to wielkie połączone naczynie i potrzeba globalnych działań, by powstrzymać destrukcję natury i zapaść klimatyczną. Wierzymy, że wraz z innymi bratnimi nam działaniami możemy osiągnąć masę krytyczną, która cofnie świat znad krawędzi.

Tym samym kierujemy tę listę postulatów do wszystkich ugrupowań w Parlamencie Europejskim, do Komisji Europejskiej oraz do wszystkich polskich partii politycznych, a także zachęcamy bratnie organizacje i inicjatywy, by podejmowały podobne akcje w swoich krajach, np. podczas Dnia Niepodległości Brazylii (7.września).

Niniejszym Karnawał dla Amazonii wzywa instytucje Unii Europejskiej do następujących działań:

• Wezwania Brazylii oraz innych krajów Ameryki Łacińskiej do natychmiastowego wstrzymania wyrębu nieprzekształconych dotychczas lasów deszczowych;
• Przyjęcie przez Unię Europejską przewodniej roli w kontekście budowy kompleksowego systemu międzynarodowych mechanizmów kompensacyjnych (np. w ramach UNFF i systemu REDD+), które wynagradzałyby kraje za ochronę lasów pierwotnych, w szczególności w krajach biedniejszych.
• Wprowadzenie przez Unię Europejską i Polskę skutecznych przepisów, które pozwalałyby weryfikować łańcuch dostaw pod względem wylesiania, degradacji lasów i łamanie praw człowieka i od tego uzależnić możliwość importu towarów do Europy. Za punkt odniesienia mógłby tu służyć francuskie prawo Devoir de Vigilance, które wymaga od importu przejście weryfikacji zrównoważonego pochodzenia towarów.
• Rozważenie ceł karnych na produkty szkodliwe dla środowiska, aby promować zrównoważone modele rolne.
• Ukierunkowanie priorytetów wewnętrznej polityki Unii Europejskiej na zapobieganie wylesianiu i degradacji lasów Azji, Afryki i Azji w ramach Europejskiej Akcji przeciwko Wylesianiu i Degradacji Lasów (II połowa 2019 roku). Europejskie inwestycje w krajach trzecich muszą być poprzedzone surową oceną ich wpływu na środowisko i monitorowane, a naruszenia ochrony środowiska i klimatu karane.
• Przyspieszenia wyjścia Unii Europejskiej z importu oleju palmowego i zbóż na biopaliwa – UE jest jednym z kluczowych importerów biopaliw z Brazylii, ale też z innych krajów wycinających lasy pierwotne.
• Wstrzymanie rozmów handlowych Unii Europejskich z Mercosur, dopóki Brazylia nie zadba o należytą ochronę praw ludności tubylczej i ochrony środowiska.
• Wprowadzenie przez Unię Europejską i Polskę sankcji politycznych i gospodarczych w przypadku kontynuacji wyrębu nieprzekształconych dotychczas lasów deszczowych – regulacje UE mówią o sankcjach w przypadku nieprzestrzegania praw człowieka oraz prawa międzynarodowego. Brazylia jest zobligowana do ochrony lasów wieloma przepisami, jak RAMSAR, CITIES, WHC, i inne.

PUSZCZE ŚWIATA ŁĄCZCIE SIĘ!