ISSN 2657-9596
Fot.: Artur Szymański

Świetliki w Grzybowie, czyli jak odzyskaliśmy nadzieję.

09/11/2023
    1. Dlaczego agroekologia

Sercem agroekologii jest dzielenie się wiedzą – czerpanie z wiedzy i doświadczenia innych osób, ale też dzielenie się własnymi. Ta wymiana umożliwia naturalne tworzenie się wspólnot i społeczności. A ich aktywność jest nam potrzebna w obliczu kryzysów, z którymi przyszło nam się mierzyć w XXI wieku.

Dziś agroekologia łączy naukę, praktykę i ruch społeczny. Nie jest już tylko sposobem wytwarzania pożywienia, ponieważ obejmuje cały system żywnościowy od gleby po organizację społeczeństw ludzkich. Agroekologiczna produkcja żywności to współpraca z Naturą, ale i wydajność. To korzystanie z dobrodziejstwa nauki, która nieustannie bada i odkrywa zależności w przyrodzie, a także sprawdza bezpieczeństwo i wartość odżywczą pokarmów. Agroekologia to ruch społeczny, który dąży do aktywnego wpływania na politykę rolno-spożywczą, ponieważ to my wszyscy doświadczamy jej negatywnych skutków. Właśnie dlatego powinniśmy być częścią dyskusji i brać udział w podejmowaniu decyzji, by były jak najlepsze i uwzględniały potrzeby wszystkich istot.

W podejściu agroekologicznym ujęta jest potrzeba całościowej zmiany systemu żywnościowego – transformacji ekologicznej i społecznej, a także przeciwdziałanie negatywnym skutkom globalizacji. Motorem naszych działań powinna być myśl o przyszłych pokoleniach i ochrona tego, co cenne dla przetrwania życia na Ziemi.

    1. Słowem wstępu

Polska Szkoła Agroekologii jest kontynuacją dotychczasowych działań edukacyjnych prowadzonych pod szyldem Agro-Perma-Lab w metodologii szkół agroekologii, upowszechnianych przez włoską organizację Schola Campesina. Projektując Polską Szkołę Agroekologii zespół Fundacji Agro-Perma-Lab korzystał z wiedzy i doświadczenia zdobytych w dotychczasowych projektach edukacyjnych: Szkolenia Liderów Agroekologii (2019), Treningu Agro-Perma-Lab NASIONA (2021) i Kobiece Mosty (2023). Kontynuacja działań edukacyjnych Agro-Perma-Lab była możliwa dzięki współpracy z Fundacją im. Heinricha Bölla w Warszawie. Polska Szkoła Agroekologii to nie tylko działania edukacyjne, ale również sieciujące, mające na celu rozpowszechnienie wiedzy o agroekologicznym podejściu do rolnictwa i żywności. Zjazd odbył się w dniach 29.09. – 2.10.2023 roku w Ekologicznym Uniwersytecie Ludowym w Grzybowie.

    1. Kilka słów o rekrutacji

Rekrutacja na zjazd Polskiej Szkoły Agroekologii pokazała, że zapotrzebowanie na tego typu wydarzenie jest duże, wskazując na potencjał drzemiący w agroekologii. Prawie 50 osób potwierdziło chęć uczestniczenia, wypełniając formularz rekrutacyjny. W formularzu pojawiły się pytania między innymi o motywację do działania i pomysły na wykorzystanie nowej wiedzy w przyszłości.

Rekrutacja była skierowana do osób z różnych środowisk i w różnym stopniu powiązanych z żywnością i jej produkcją. Podsumowując, do wysyłania zgłoszeń zostały zaproszone wszystkie osoby zainteresowane zmianą systemu żywnościowego.

W zjeździe wzięło udział 17 osób z całej Polski, ze wsi i miast. Różnorodność osób uczestniczących zapewniła obfitość wiedzy i doświadczeń. Niektóre osoby zaczynały swoją przygodę z agroekologią. W grupie uczestniczek i uczestników były osoby, które reprezentowały różne środowiska m.in. akademickie, aktywistyczne, kultury i sztuki, ogrodnicze i rolnicze oraz przedsiębiorczynie i przedsiębiorcy.

    1. Metodologia szkół agroekologii

O szkołach agroekologii mówi się, że to szkoły bez ścian. Wiele zajęć odbywa się na zewnątrz, na gospodarstwach, w przyrodzie. Często są to szkoły” tworzone oddolnie.

Ważne są w nich relacje oparte na zaufaniu i tworzenie trwałych społeczności.

Fot.: Artur Szymański

Wiedza naukowa jest równie ważna jak wiedza i doświadczenie wnoszone przez osoby współtworzące i uczestniczące. Rolnicy mają praktyczne umiejętności wytwarzania pożywienia, aktywiści natomiast doświadczenie tworzenia społeczności żywnościowych i wywierania wpływu na system rolno-spożywczy, a naukowcy i badacze wnikliwe analizy i dane.

Projektując takie szkoły daje się dużo czasu na interakcje oraz usłyszenie głosu wszystkich osób. W różnych regionach świata te szkoły skupiają się wokół innych zagadnień, wynikających z lokalnych potrzeb społeczności.

W tym roku ruch społeczny kenijskich rolników, rybaków, pasterzy i konsumentów (The Kenyan Peasants League) zorganizował letnią szkołę agroekologii dla rolniczek i rolników. Pogłębiali swoją wiedzę o zachowywaniu nasion, użyźnianiu gleby oraz wzmacniali relacje. W Polsce dotychczasowe zjazdy szkół agroekologii skupiały różne środowiska i miały rolę wprowadzającą pojęcie agroekologii i tworzenie wokół niego społeczności.

Otwartość metodologii szkół agroekologii na lokalne uwarunkowania oraz korzystanie z wielu modeli uczenia się i dzielenia doświadczeniem, świetnie się u nas sprawdza.

    1. Program

Program Polskiej Szkoły Agroekologii skupiał się na doświadczaniu agroekologii oraz poznawaniu osób, które ją praktykują. Wybór miejsca zjazdu był nieprzypadkowy – Ekologiczny Uniwersytet Ludowy w Grzybowie to kolebka ruchów na rzecz lokalnej i ekologicznej żywności w Polsce. Odwiedziliśmy kilka gospodarstw, by zobaczyć różne formy wytwarzania żywności i relacji rolnik-konsument. Wchodziliśmy w głębokie interakcje z przyrodą, by poczuć naszą przynależność do niej. Poznawaliśmy siebie w grupie z uważnością i szacunkiem do wnoszonego doświadczenia i wiedzy.

Zgłębialiśmy agroekologię w wielu jej wymiarach i szukaliśmy naszych definicji, by lepiej ją zrozumieć. Przyglądaliśmy się agroekologicznym działaniom w Polsce i na świecie. Dużym zainteresowaniem cieszyły się dobre praktyki z Azji Centralnej, co pokazało jak wiele nas łączy, niezależnie od szerokości geograficznej.

Ogrodnictwo miejskie spotkało się z żywym zainteresowaniem i chęcią rozwijania tego ruchu. Zgłębialiśmy również system żywnościowy, rozbijając go na czynniki pierwsze, cofając się w czasie oraz tworząc scenariusze przyszłości.

Poznawaliśmy relacje pomiędzy zmianą klimatu a działaniami ludzi.

Pod lupę, dosłownie, wzięliśmy bioróżnorodność w krajobrazie rolniczym.

Wspólnie popracowaliśmy w ogrodzie oraz wyplataliśmy z wikliny, poznając tradycyjne rzemiosło. Nogi poczuły tradycje chłopskie w czasie potańcówki z kapelą Wowakin.

To połączenie różnych sposobów uczenia się z naciskiem na wyrażanie siebie, aktywne uczestnictwo oraz doświadczanie, dobrze się sprawdziło i nadal chcemy je eksplorować.

    1. Po stronie Natury

Celem Polskiej Szkoły Agroekologii była edukacja i networking na rzecz rozwoju agroekologii w Polsce. Z pewnością jest to działanie długoterminowe, ale mamy nadzieję, że udało nam się wesprzeć ten proces podczas zjazdu.

Wiele osób uczestniczących podkreślało na koniec tego czterodniowego spotkania, że wyjeżdżają wzmocnione, z dużą dawką energii do działania, z nadzieją. Również ze świadomością przynależności do społeczności, w której mogą swobodnie się uczyć i współpracować. Ta nadzieja rozświetla nam mroki. Daje nam motywację do działania.

Agroekologia stoi po stronie życia, również dostrzegania i celebrowania jego piękna i wielowymiarowości. To z całą pewnością udało się nam wdrożyć w trakcie Polskiej Szkoły Agroekologii.

Do zobaczenia na agroekologicznym szlaku!

Wioletta Olejarczyk, Barbara Kurek

Fundacja Agro-Perma-Lab

Projekt Polska Szkoła Agroekologii powstał we współpracy z Fundacją im. Heinricha Bölla w Warszawie.

Jeśli nie zaznaczono inaczej, materiał nie może być powielany bez zgody redakcji.

Discover more from Zielone Wiadomości

Subscribe now to keep reading and get access to the full archive.

Continue reading