Energetyka rozproszona filarem transformacji. Relacja z KER 2025

Krakowski kongres pokazał, że przyszłość polskiej energetyki to wodór, biometan i lokalne społeczności

W dniach 18-19 września 2025 r. odbyło się jedno z najważniejszych wydarzeń dla branży energetycznej: III Kongres Energetyki Rozproszonej w Krakowie, którego patronem medialnym były Zielone Wiadomości. Wstępem do KER była zorganizowana 17 września przez Akademię Górniczo-Hutniczą Konferencja Naukowa Energetyki Rozproszonej. Naukowcy z całego kraju dzielili się wynikami swoich badań z zakresu nowoczesnej energetyki. Świetnym życzeniem dla grup badaczy są słowa dziekana Wydziału Informatyki AGH, prof. dr hab. inż. Marka Kisiel-Dorohinickiego: “liczymy że rozwiązania, o których usłyszymy dzisiaj, za rok będą przedstawiane na Kongresie jako projekty wdrożone na szeroką skalę”. 

Prof. Maciej Nowicki, były minister środowiska, wygłosił referat o roli wodoru w transformacji energetycznej. Poza tą innowacyjną technologią wspomniał również o roli społeczności energetycznych, jako o fundamencie polskiej energetyki przyszłości. “Systemy oparte na lokalnym wytwarzaniu energii, z magazynami wodorowymi, to gwarancja bezpieczeństwa energetycznego” – powiedział prof. Nowicki. Naukowiec i były minister wyraził optymistyczną perspektywę rozwoju nie tylko energetyki wodorowej, ale energetyki rozproszonej ogółem. “W 2012 roku napisałem książkę Nadchodzi era słońca, która traktuje o przełomie w energetyce, jakim będzie energetyka słoneczna. W tamtych czasach te inwestycje były drogie i niedostępne dla wielu osób – podobnie jak teraz technologia wodorowa – a jednak ponad 10 lat później obserwujemy powszechność fotowoltaiki i ogromny spadek cen wytwarzania tych instalacji” – mówił prof. Nowicki.

Pozostając w świecie wodoru, prof. Magdalena Dudek wskazała na zainteresowanie tym paliwem ze strony wojska. Badane są możliwości wykorzystania ogniw paliwowych na wodór do zasilania poza dostępem do sieci. Jest to pozytywna wiadomość dla amatorów energetyki wodorowej – nie od dziś wiadomo, że fundusze na badania na rzecz wojskowości są bardzo dobrze dofinansowywane i mogą przyspieszyć rozwój tej technologii. Prof. Dudek wspomniała o wykorzystaniu takich “mobilnych elektrowni wodorowych” na rzecz również innych służb ratunkowych, jak ratownictwo medyczne czy górskie. 

Po sesji plenarnej miejsce miały trzy równoległe sesje, m.in. dotyczące roli informatyki w energetyce. Badacze dzielili się badaniami w zakresie budowania baz danych o energetyce, a także wykorzystaniu tych danych np. do predykcji wielkości produkcji energii ze słońca, czy do ustalania cen energii. Swoje miejsce znalazły również badania w zakresie wykorzystania ciepła do magazynowania, odzysku ciepła z procesów przemysłowych oraz energii geotermalnej. Nie zabrakło miejsca także dla badań z dziedziny nauk społecznych – przedstawiony został raport Barometr Społecznej Energii dla Transformacji, przygotowany w ramach zespołu społecznego Obserwatorium Transformacji Energetycznej (OTE) działającym przy Akademii Górniczo-Hutniczej w Krakowie, pokazuje zróżnicowane postawy wobec zmian w energetyce. Autorami opracowania są badacze: dr Marcin Kocór, prof. UJ, dr Dorota Micek, dr Anna Szczucka oraz dr hab. Barbara Worek, prof. UJ. Badacze w bardzo ciekawy sposób podzielili Polaków na cztery grupy postaw wobec transformacji energetycznej, których nazwy mówią same za siebie: Konserwatyści energetyczni, Ekonarodowi, Pragmatycy rynkowi oraz zieloni Entuzjaści. Takie badania są niezwykle istotne w czasach, gdy politycy tak chętnie opowiadają w mediach, czego chcą Polacy w kwestii energetyki. Zachęcamy do zapoznania się z wynikami raportu na stronie energetyka-rozporszona.pl

Energetyka rozproszona rozwija się dynamicznie, a jej prężny rozwój i wprowadzanie nowych, bezpiecznych i tanich technologii to szansa na dekarbonizację polskiej gospodarki.

Równie ciekawe tematy poruszono podczas Kongresu Energetyki Rozproszonej. Centrum Kongresowe ICE w Krakowie zgromadziło wielu znamienitych gości z branży energetycznej, przedstawicieli władz państwowych i samorządowych, prezesów najważniejszych polskich instytucji związanych z rynkiem energii, a także przedstawicieli uczelni wyższych, przede wszystkim Akademii Górniczo-Hutniczej w Krakowie.

 

Bezpieczeństwo energetyczne 

Jednym z najczęściej powtarzanych haseł było bezpieczeństwo energetyczne. Temat ten jest szczególnie ważny w obliczu trwającej agresji Rosji na Ukrainę, a ostatnio o bliskości zagrożenia przypomniało nam naruszenie polskiej przestrzeni powietrznej przez rosyjskie drony w nocy z 9 na 10 września. Bezpieczeństwo może nam zapewnić uniezależnianie się od paliw kopalnych poprzez rozwój OZE, modernizacja systemu energetycznego oraz energetyka rozproszona, która jest znacznie mniej podatna na ataki i zniszczenie niż scentralizowana. Edwin Bendyk, Prezes Fundacji im. Stefana Batorego podkreślił, że w Ukrainie po zniszczeniach wojennych energetykę odbudowano właśnie w formie rozproszonej, w dużej mierze w ramach działań oddolnych i lokalnych. Dzięki temu w kraju wciąż ogarniętym wojną, mieszkańcy mają dostęp do energii, a nawet generowane są jej nadwyżki na eksport. 

Przyszłość sieci dystrybucyjnej

Dzięki silnej reprezentacji przedstawicieli instytucji państwowych, dowiedzieliśmy się o planach w energetyce z centralnego punktu widzenia.

Prezes Polskich Sieci Elektroenergetycznych Grzegorz Onichimowski podkreślił, że największym wyzwaniem jest planowanie strategicznych zmian w systemie elektroenergetycznym, w szybko zmieniających się realiach. Nie wystarczy więc szukać rozwiązań na obecne problemy – konieczne jest przewidzenie wyzwań, które pojawią się za wiele lat.

Renata Mroczek, Prezes Urzędu Regulacji Energetyki, zapowiedziała, że priorytetem jest zapewnienie nieprzerwanego dostępu do energii, a jednocześnie dążenie do obniżenia jej cen, co jest możliwe dzięki zwiększaniu udziału OZE w miksie energetycznym. Jednocześnie należy mieć świadomość, że na najbliższe lata planowane są znaczące inwestycje w modernizację i rozbudowę sieci dystrybucyjnej, co prawdopodobnie odczujemy w zwiększeniu opłat dystrybucyjnych za energię.

Biometan przyszłością sieci gazowniczej

O coraz większym znaczeniu gazu ziemnego w polskim miksie energetycznym opowiadał Sławomir Hinc, Prezes GAZ-SYSTEM. 

„Gaz ziemny może być stabilizatorem sieci elektroenergetycznej. W tym jako element transformacji energetycznej będziemy bardzo promować biometan, do którego transportowania sieć gazownicza jest już doskonale przystosowana.” Warto w tym miejscu wspomnieć, że 9 września do sieci została przyłączona pierwsza w Polsce biometanownia.

Przed nami jednak dużo pracy, aby wykorzystać ogromny potencjał produkcji biometanu w Polsce. Na panelu poświęconym biogazowi i biometanowi przedstawiciele branży opowiadali o wyzwaniach, spośród których największym są skomplikowane i trwające bardzo długo procedury. Apelowali o wdrażanie ułatwień z poziomu przepisów prawa, ale też o zapewnienie szkoleń dla urzędników, którym często brakuje wiedzy w tym wciąż mało popularnym w Polsce obszarze. 

Edukacja fundamentem transformacji energetycznej 

Na KER dużo uwagi poświęcono edukacji i jej ważnej roli w kształceniu kadr oraz w walce z dezinformacją. Przedstawiciel Ministerstwa Energii, Wojciech Wrochna, zwrócił uwagę, że „ludzie mają coraz częściej opinie na temat faktów”. Z tego względu kluczowe jest rzetelne informowanie i edukowanie społeczeństwa na temat energetyki oraz komunikacja zwiększająca zaufanie obywateli do państwa, aby zmniejszać podatność na fałszywe informacje. Dostępna powszechnie wiedza to również motor napędowy do rozwijania lokalnych inicjatyw w ramach energetyki rozproszonej. Z kolei dla osób chętnych do związania się zawodowo z branżą OZE, przygotowano ofertę w Branżowych Centrach Umiejętności, o czym opowiadała Beata Matecka z Business Consulting Group.

Społeczności energetyczne

Na Kongresie można było też posłuchać o wyzwaniach, z jakimi mierzą się działające w Polsce społeczności energetyczne. Krzysztof Kosiński, prezydent Ciechanowa, zwrócił uwagę na opóźnienie we wdrażaniu przepisów gwarantujących korzystne warunki finansowe klastrom energii. Jest to jeden z powodów, dlaczego obecnie najskuteczniej działającą formą społeczności energetycznych są spółdzielnie energetyczne. Jest ich już w Polsce ponad 130 i ta liczba dynamicznie rośnie. Dorota Zawadzka-Stępniak, prezes Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej poinformowała, że 17 września Rada Ministrów przyjęła projekt nowelizacji ustawy, umożliwiający zakładanie spółdzielni energetycznych w gminach miejskich. Na temat obecnych sposobów działania i rozliczania w spółdzielniach energetycznych można było dowiedzieć się więcej na warsztatach prowadzonych przez Krajowy Związek Rewizyjny Spółdzielni Energetycznych.

KER 2025 był więc pełen różnorodnych tematów i na pewno pokazał jak dużo dzieje się obecnie w polskiej energetyce. Już nie możemy się doczekać kolejnej, IV edycji!

Artykuł został opublikowany w ramach realizacji projektu realizowanego w ramach Inwestycji G1.1.4 Krajowego Planu Odbudowy i Zwiększenia Odporności: „Wsparcie dla instytucji wdrażających reformy i inwestycje w ramach REPowerEU”.