Ars Homo Erotica

Ars Homo Erotica, czyli erotyka i estetyka jako polityka emancypacji w Muzeum Narodowym

Wystawa w Muzeum Narodowym, którą można oglądać do 5 września 2010 roku, jest znakiem kulturowej i obyczajowej „transformacji”. Dzięki sztuce demokratyczna debata o prawach osób LGBTQ zostaje przeniesiona na wyższy poziom.

Problematyka praw społeczności LGBTQ jest tematem nierozwiązanych społecznych konfliktów w Polsce i wielu krajach Europy Środkowo-Wschodniej, gdzie ruch emancypacyjny wciąż się rozwija i napotyka na polityczny i populistyczny opór. Ponadto kwestia homoseksualności jest nie tylko współczesną kategorią w odniesieniu do praw człowieka i mniejszości, ale i wielkim acz represjonowanym tematem w historii kultury. Dlatego Muzeum Narodowe ze swoją kolekcją dzieł z całej historii sztuki może aktywnie uczestniczyć w polityce przedstawiania tej innej kulturowej tradycji, celowo zapominanej i usuwanej. Ars Homo Erotica jest propozycją homoerotycznego spojrzenia na historię kultury, kolekcję muzeum i sztukę Europy Środkowo-Wschodniej. Dzieła wybrane ze zbiorów Muzeum Narodowego w Warszawie są zestawione ze sztuką współczesną. Kryterium selekcji nie jest tożsamość artysty lub artystki, ale temat dzieła. Aby uporządkować wielość przedstawień i metafor, ekspozycja została podzielona na dziewięć sekcji.

Ekspozycję rozpoczyna w holu głównym Czas walki poświęcony sztuce współczesnej wobec polityki seksualności i praw człowieka. W ten sposób wkraczamy w historię kultury, pokazując aktualną sytuację polityczną w Europie Środkowo-Wschodniej. Homoerotyczny klasycyzm poprzez rzeźby, kopie i cytaty antyczne prowadzi do greckich źródeł zachodniej cywilizacji, sztuki, erotyki i demokracji. Daje to wystawie historyczny i artystyczny kontekst. Akt męski przedstawia różne formuły zmysłowego aktu męskiego. Pary męskie i Ganimedes akcentują romantyczną i erotyczną ikonografię par męskich w pracach współczesnych oraz w dawnej metaforycznej sztuce mitologicznej i religijnej. Święty Sebastian to sekcja poświęcona największej homoerotycznej ikonie chrześcijaństwa i jej wcieleniom, od renesansowego malarstwa po sztukę wideo. Imaginarium lesbijskie jest kolekcją obrazów innej kobiecości w całej historii sztuki. Prezentujemy continuum kobiecego homoerotyzmu, które istnieje w kulturze wizualnej od Safony na antycznych wazach po współczesne portrety par lesbijskich. Transgender to sekcja wystawy i pojęcie dotyczące wyobrażeń tożsamości, które są pomiędzy płciami, przekraczających normatywny binarny system płciowy. Sztuka prowadzi od mitycznej androgynii do nowoczesnych maskarad i polityki podważania płci. Archiwum prezentuje polskie plakaty reklamujące słynne dzieła znanych homoseksualnych reżyserów, dramaturgów i artystów.

Zgodnie z tytułem jednej z sekcji – Transgender cała ekspozycja jest znakiem kulturowej i obyczajowej „trans-formacji”. Poprzez sztukę przenosi demokratyczną debatę o prawach LGBTQ na wyższy poziom – jest próbą zamknięcia okresu, gdy otwarta homofobia była językiem medialnych i politycznych dyskusji na ten temat. Znamienna dla odbioru wystawy może być wypowiedź jednej z artystek, młodej ukraińskiej fotografki Anastasi Mikhno. Wykonała ona niezwykle uwodzące portrety androgynicznego, młodego mężczyzny po to, aby przeciwstawić się powszechnej na Ukrainie opinii, iż osoby transgenderowe są odpychające. Ona pokazała czyste piękno. Podobnie w Polsce często słychać głosy, iż homoseksualizm jest „nieestetyczny”. Queerowe tożsamości i erotyzm łączone są ze wstrętem. W ten sposób estetykę wykorzystuje się jako politykę społeczną w celach dyskryminacji ludzi. Dlatego jako kurator wystawy, właśnie dzięki estetyce homoerotycznej sztuki, przeprowadzam proces społecznej przemiany, która otwiera na odmienność. Przeciwstawiam się też takim przekonaniom, iż ciało męskie jest nieatrakcyjne, lesbijskie wyobrażenia niewidzialne, a tematyka homoseksualna jest kulturowym marginesem. Są to wszystko opinie wynikające z heteronormatywnego systemu ideologicznego, który Ars Homo Erotica transformuje. Zapraszam do przyłączenia się do tej transformacji. Wystawę można oglądać do 5 września 2010 roku. Ale Ars Homo Erotica to dopiero początek.

Powiązane artykuły

Sztuka intymnej demokracji Departament Propozycji Mieszkają wśród nas O sztuce, cenzurze i argumencie „z podatnika” Tworzyć z samego siebie…